Zespół preekscytacji to wrodzona anomalia polegająca na istnieniu dodatkowej drogi przewodzenia między przedsionkiem a komorą – umożliwia ona przewodzenie impulsu elektrycznego poza fizjologicznym łączem przedsionkowo-komorowym. Jeśli jest on związany z napadowym częstoskurczem (zwykle AVRT), mówimy o zespole Wolffa-Parkinsona-White’a. U chorych z objawowym zespołem preekscytacji leczeniem z wyboru jest przezskórna ablacja drogi dodatkowego przewodzenia, najczęściej z użyciem prądu o wysokiej częstotliwości. Większe kontrowersje budzi postępowanie u pacjentów bezobjawowych – w artykule skupiono się na metodach diagnostyki, stratyfikacji ryzyka i leczenia tej szczególnej grupy chorych.

Charakterystyka ogólna

Zespół preekscytacji jest wrodzoną anomalią polegającą na istnieniu dodatkowej drogi przewodzenia pomiędzy przedsionkiem a komorą, która umożliwia przewodzenie impulsu elektrycznego poza fizjologicznym łączem przedsionkowo-komorowym. W wyniku synchronicznego pobudzenia komór impulsem przewodzonym przez drogę dodatkową oraz łącze przedsionkowo-komorowe w spoczynkowym badaniu elektrokardiograficznym ujawnia się typowy obraz zespołu preekscytacji. Należą do niego: skrócenie odstępu PQ, poszerzenie zespołów QRS oraz obecność fali delta na ramieniu wstępującym załamka R, a także zmiany odcinka ST i załamka T (ryc. 1). Droga dodatkowa powstaje w wyniku nieprawidłowego rozwoju pierścieni włóknistych w sercu. W następstwie tych zaburzeń w okresie embrionalnym włókna przedsionkowe wnikają w mięsień komory. Zwykle są one zbliżone swoją budową do włókien mięśniowych, rzadziej przypominają komórki układu bodźcoprzewodzącego serca.

Częstość występowania zespołu preekscytacji szacuje się na 0,15-0,3% populacji ogólnej. Schorzenie częściej stwierdzane jest wśród członków tej samej rodziny, 1,5-2 razy większe ryzyko dotyczy mężczyzn.¹ W przypadku występowania cech zespołu preekscytacji w spoczynkowym EKG oraz napadowego częstoskurczu mówimy o zespole Wolffa-Parkinsona-White’a (WPW). Pierwszy raz tego typu zaburzenie zostało opisane w 1930 r. przez grupę badaczy, od nazwisk których pochodzi nazwa zespołu.²

Na podstawie anatomicznej klasyfikacji European Study Group for Preexcitation wyróżniamy następujące szlaki: przedsionkowo-komorowe tworzące bezpośrednie połączenie między przedsionkiem a komorą, węzłowo-komorowe łączące węzeł przedsionkowo-komoro...

Istnieje kilka podziałów lokalizacji dróg dodatkowych. Jedną z najczęściej używanych jest klasyfikacja według Josephsona. Zakłada ona istnienie szlaków o lokalizacji prawostronnej: bocznej (na ścianie wolnej), przednio-przegrodowej, przegrodowej p...