Stan przedegzaminacyjny
Aktywność sportowa w świetle wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (część 1)
dr n. med.Michał Kowara1,2
dr hab. n. med. Renata Główczyńska1
prof. dr hab. n. med. Marcin Grabowski1
- Zalecenia dotyczące aktywności sportowej u osób zdrowych i osób ze zwiększonym ryzykiem choroby układu sercowo-naczyniowego
- Zakładane cele: poprawa długości życia i sprawności układu krążenia
- Informacje przydatne w praktyce klinicznej, oparte na najnowszych wytycznych ESC
Rys epidemiologiczny Zadania kardiologii sportowej
Regularna aktywność fizyczna jest bardzo ważnym czynnikiem prozdrowotnym, który nie tylko wydłuża przeżywalność, lecz także poprawia szeroko rozumianą sprawność organizmu, w tym w sposób szczególny – sprawność układu sercowo-naczyniowego1. Opublikowane jeszcze w 1989 r. prospektywne badanie na grupie ok. 10 000 mężczyzn i ok. 3000 kobiet wykazało niższą śmiertelność u osób aktywnych fizycznie (współczynnik RR między pierwszym i ostatnim kwintylem dla mężczyzn – 3,4; dla kobiet – 4,7; średni okres obserwacji – 8 lat)2. Mniejsze badanie obserwacyjne przeprowadzone w grupie 51 osób wykazało, że długotrwały trening wytrzymałościowy poprawia kinetykę współczynnika pobierania tlenu (VO2) podczas wysiłku fizycznego u osób powyżej 60 r.ż., co przekłada się na lepsze utlenowanie mięśni (spadek stosunku deoksygenowanej hemoglobiny w mięśniach do VO2)3. Zarazem jednak aktywność fizyczna może w pewnych warunkach przynosić negatywne konsekwencje, spośród których najpoważniejszą jest nagły zgon sercowy. Kojarzy się on głównie z młodymi zawodnikami – istotnie, badanie rejestrowe na grupie młodych sportowców (najczęściej między 15 a 18 r.ż.) pochodzących ze stanu Minnesota w USA (MSHSL – Minnesota State High School League) wykazało częstość nagłych zgonów sercowych w tej grupie na poziomie 0,24 na 100 000 sportowców na rok4. Okazuje się jednak, że problem ten dotyczy częściej osób wykonujących rekreacyjne ćwiczenia fizyczne. Duże narodowe badanie rejestrowe przeprowadzone we Francji w latach 2005-2010 wykazało częstość nagłych zgonów sercowych związanych z aktywnością fizyczną (podczas wysiłku lub w ciągu godziny od jego zakończenia) w populacji 34 mln ludzi (70% populacji Francji w wieku od 10 do 75 lat) na poziomie 4,6 na milion osób na rok. Warte uwagi jest to, że jedynie 6% przypadków stanowili młodzi zawodnicy (w wieku od 10 do 35 lat, uczestniczący w zorganizowanej aktywności sportowej zakładającej regularne współzawodnictwo). Większość nagłych zgonów sercowych wystąpiła u osób uprawiających sport rekreacyjnie (ponad 90%)5.
