Nowości
Kardiologia: Zielona herbata chroni serce
Dr n. med. Agnieszka Olszanecka
Zielona herbata redukuje ciśnienie tętnicze i poprawia odruchową regulację układu krążenia dzięki zmniejszeniu napięcia współczulnego układu nerwowego.
Czynniki stylu życia, w tym dieta, mają istotny wpływ na całkowite ryzyko sercowo-naczyniowe, także na ciśnienie tętnicze krwi. W ostatnim czasie pojawiły się doniesienia o korzystnym wpływie spożycia zielonej herbaty na redukcję ryzyka chorób nowotworowych i układu krążenia.[1-3]
W badaniu przeprowadzonym metodą podwójnie ślepej próby wykazano, że spożywanie 389 mg wyciągu zielonej herbaty przez trzy miesiące powodowało istotny spadek ciśnienia tętniczego, obniżenie stężenia białka C-reaktywnego, czynnika martwicy nowotworów i redukcję insulinooporności.[1] Metaanaliza dziewięciu badań dotyczących wpływu nawyków żywieniowych na ryzyko chorób przewlekłych (łącznie 259 267 pacjentów) wykazała, że regularne spożycie zielonej herbaty wiąże się z 11-proc. redukcją ryzyka zawału serca.
Korzystne efekty działania zielonej herbaty przypisywano działaniu zawartych w niej flawonoidów, czyli roślinnych alkaloidów o złożonym i wielokierunkowym działaniu biologicznym. Głównymi flawonoidami zielonej herbaty są katechiny, m.in. galusan epigalokatechiny, który wydaje się mieć największe znaczenie biologiczne.
Za główny mechanizm protekcyjny flawonoidów zawartych w zielonej herbacie (głównie katechin) uznano ich działanie antyoksydacyjne. Z powyższym wiąże się zmniejszone ryzyko wystąpienia chorób mających w patogenezie zaburzenie równowagi między znajdującymi się w organizmie substancjami utleniającymi a ich antagonistami (głównie chorób układu sercowo-naczyniowego). Katechiny mogą także wykazywać działanie przeciwzakrzepowe, związane z hamowaniem agregacji płytek krwi (m.in. blokują napływ jonów wapniowych), jak również mogą zwalniać procesy miażdżycy w ścianie naczyniowej (m.in. hamują ekspresję genów cytokin prozapalnych oraz syntezę białek adhezyjnych).
Zielona herbata, napój pochodzący z Chin, znany od tysiącleci także z dobroczynnych efektów na zdrowie, jest coraz powszechniej stosowana w krajach europejskich, gdzie nadal najbardziej popularne jest spożywanie czarnej herbaty. W ostatnich latach wzrasta liczba badań naukowych dotyczących wpływu spożywania zielonej herbaty na ryzyko chorób układu krążenia, nowotworowych i parametry metaboliczne. Omawiane badanie, przeprowadzone w modelu eksperymentalnym nadciśnienia tętniczego, wskazuje na kardioprotekcyjny wpływ zawartych w zielonej herbacie katechin, głównie poprzez redukcję stresu oksydacyjnego i zmniejszenie aktywacji współczulnego układu nerwowego.
Celem omawianej pracy jest analiza mechanizmów wpływu zielonej herbaty na ciśnienie tętnicze i aktywność układu współczulnego w eksperymentalnym modelu nadciśnienia tętniczego szczurów rasy wistar. Nadciśnienie tętnicze indukowano przez podaż zwierzętom L-NAME (ester metylowy L-nitroargininy). Badane zwierzęta podzielono na cztery grupy – szczury z prawidłowym ciśnieniem otrzymujące placebo, szczury z prawidłowym ciśnieniem otrzymujące ekstrakt z zielonej herbaty oraz szczury z nadciśnieniem otrzymujące placebo i szczury z nadciśnieniem otrzymujące ekstrakt z zielonej herbaty.
Stosowanie zielonej herbaty w grupie szczurów bez nadciśnienia tętniczego nie wpłynęło istotnie na wartości ciśnienia, natomiast w grupie zwierząt z wyindukowanym nadciśnieniem zielona herbata miała wyraźne działanie ochronne. Szczury otrzymujące zieloną herbatę miały znacznie mniejszy wzrost ciśnienia pod wpływem L-NAME w porównaniu z grupą placebo. Ponadto w tej grupie obserwowano także niższe parametry aktywności współczulnego układu nerwowego i większą wrażliwość baroreceptorów. Wykazano także, że zielona herbata istotnie obniżała parametry stresu oksydacyjnego, które były podwyższone w grupie z nadciśnieniem.
Autorzy podsumowują, że w modelu nadciśnienia tętniczego, w którym dochodzi do zaburzenia równowagi między działaniem reaktywnych form tlenu a biologiczną zdolnością do szybkiej ich eliminacji (nasilenia tzw. stresu oksydacyjnego) oraz zwiększonego napięcia układu współczulnego, stosowanie zielonej herbaty ma wyraźne działanie protekcyjne. Zielona herbata redukuje ciśnienie tętnicze i poprawia odruchową regulację układu krążenia przez zmniejszenie napięcia współczulnego układu nerwowego. Potwierdzono tym samym obserwacje z badań przekrojowych i małych badań interwencyjnych u ludzi o korzystnym wpływie zielonej herbaty na parametry układu krążenia.