Medycyna sportowa

Kolano skoczka – problem siatkarzy i osób aktywnych ruchowo

Dr n.k.f. Ryszard Biernat

Wydział Fizjoterapii, Olsztyńska Szkoła Wyższa im. J. Rusieckiego, Olsztyn Biernat Centrum Sportu i Rehabilitacji, Olsztyn

Przewlekłe tendinopatie stanowią poważny problem w praktyce klinicznej dla ortopedów pracujących w sporcie, fizjoterapeutów oraz innych osób zaangażowanych w ochronę zdrowia sportowców i aktywnych ruchowo pacjentów. Brakuje jednoznacznych wskazówek i wytycznych dla specjalistów co do sposobu leczenia tych nie do końca zrozumiałych urazów (Abat 2017).

Celem tego artykułu jest zaprezentowanie aktualnego stanu wiedzy na temat tendinopatii więzadła rzepki (PT) oraz przedstawienie sposobów leczenia.

Stan wiedzy

Pomimo adaptacyjnych możliwości fizjologicznych więzadeł do różnych obciążeń (Landberg 2007) tendinopatie stanowią znaczny problem kliniczny i ich odsetek nieustannie wzrasta (Maffulli 2003). Przewlekłe urazy ścięgien obecnie stanowią ok. 50 proc. wszystkich urazów związanych ze sportem (Andarawis 2015). Obecnie nie ma wątpliwości, że w PT występują zmiany zwyrodnieniowe bez stanu zapalnego w samym więzadle (Hamilton 2004, Khan 2000, Maganaris 2004, Ohlberg 2004, Peers 2005, Sharma 2005).

Występujące zmiany zwyrodnieniowe są związane z aktywnością sportową, a częstość ich występowania wzrasta z wiekiem. Osoby powyżej 25. r.ż., u których następuje obniżenie wytrzymałości więzadła na zerwanie oraz obniża się jego elastyczność, narażone są na to obrażenie (Kannus 1991).

Przewlekłe zmiany zwyrodnieniowe w więzadle rzepki prowadzą do osłabienia wytrzymałości więzadła, co w konsekwencji może spowodować jego zerwanie (McMahon 2007).

Chorzy ze zmianami zwyrodnieniowymi w więzadle rzepki najczęściej skarżą się na ból umiejscowiony w obrębie stawu kolanowego. Ból ten wzrasta podczas ruchów stawu kolanowego. Jego umiejscowienie najczęściej występuje w bliższym przyczepie więzadła rzepki, tuż pod szczytem rzepki (Haraldsson 2005, Kongsgaard 2007). Nietypowym miejscem lokalizacji zmian zwyrodnieniowych w więzadle rzepki jest okolica dalszego przyczepu więzadła rzepki. Wydaje się, że ta forma tzw. kolana skoczka jest kontuzją bardziej oporną na leczenie zachowawcze (Sarimo 2007).

Podziękowanie i Powitanie

Prof. Krzysztof Klukowski od zawsze współtworzył, inspirował, korygował Program Edukacyjny – Medycyna Sportowa akredytowany przez Polskie Towarzystwo Medycyny Sportowej (po prostu dbał o wszystko!). Teraz jednak postanowił poświęcić się innym wyzwaniom, a miejsce kierownika naukowego przekazał prof. Bartoszowi Molikowi. Witamy Go w zespole miesięcznika „Medical Tribune” i dziękujemy za deklarację współpracy.

Prof. Klukowskiemu dziękujemy, że publikacjom w dziale Medycyna Sportowa zapewnił tak wysoki poziom.

Iwona Konarska, redaktor naczelna „Medical Tribune”

Ból wynikający z PT może powracać kilka lub nawet kilkanaście razy w ciągu kariery zawodniczej. Wykazano, że osoba z PT często ma zaburzone wzorce ruchowe, dążąc do odciążenia kończyny. Zmniejszenie siły mięśniowej i zaburzenia czynnościowe najczę...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Podziękowanie i Powitanie

Prof. Krzysztof Klukowski od zawsze współtworzył, inspirował, korygował Program Edukacyjny – Medycyna Sportowa akredytowany przez Polskie Towarzystwo Medycyny Sportowej (po prostu [...]

Czynniki ryzyka

Literatura podaje ponad 40 czynników ryzyka (Reeser 2006, Worp 2011, Hägglund 2011, Durcan 2014). Dzielą się na:

Diagnostyka kliniczna

Do rozpoznania PT służy wywiad (badanie podmiotowe) oraz badanie fizykalne (badanie przedmiotowe), którego głównym elementem jest palpacja szczytu rzepki przy wyprostowanym [...]

Stopniowanie nasilenia objawów (Blazina 1973, Roels 1978, Lian 2007)

Obecnie w odniesieniu do urazów ścięgien obowiązuje czterostopniowa skala:

Odpoczynek a kolano skoczka

Na rycinie 1 symbolicznie przedstawiono, że wiek, cykliczny trening oraz strukturalne predyspozycje mogą prowadzić do bezobjawowych zmian zwyrodnieniowych (A – kolumny). [...]

Ból podczas ćwiczeń

Umiarkowany ból podczas wykonywania ćwiczeń ekscentrycznych jest dopuszczalny. W skali VAS (0-10) dopuszcza się poziom 3-4 (Alfredson 1998, Peers 2005, Frohm [...]

Model postępowania w przypadku PT (Khan 2013, Rudavsky 2014, Gamble 2016, Rathleff 2017)

Tradycyjny model leczenia – przeciwzapalny (NLPZ, odpoczynek, chłodzenie, fizykoterapia, iniekcje steroidowe) skutkuje tylko tymczasową ulgą:

Leczenie operacyjne a zachowawcze (Reeser 2009)

Wyniki po 12 miesiącach po zabiegu i po leczeniu zachowawczym były podobne. Leczenie operacyjne powinno być rozważane indywidualnie po wyczerpaniu wszystkich [...]

Komórki macierzyste w leczeniu PT (Pas 2017)

Wykazano brak dowodów na skuteczność zastosowania komórek macierzystych w przypadku zaburzeń w obrębie ścięgien. W związku z tym obecnie nie zaleca [...]

Własne doświadczenia – trzy różne przypadki PT, inne strategie leczenia

Na rycinach 2, 3, 4 przedstawiono trzy różne przypadki PT. Na rycinach 2, 3 sportowcy (profesjonalni siatkarze), u których stwierdzono występowanie [...]

Podsumowanie

Bardzo ważna dla lekarza badającego osobę z podejrzeniem PT jest wiedza o podłożu urazu, o czynnikach ryzyka, o możliwościach diagnostycznych, ale [...]

Do góry