Bóle głowy są poważnym problemem zdrowotnym na całym świecie. W 2001 roku Światowa Organizacja Zdrowia przedstawiła raport wskazujący, że migrena stanowi dziewiętnastą najczęstszą przyczynę niepełnosprawności. Wykazano również, że ponad 90 proc. populacji jest w ciągu życia narażone na wystąpienie bólu głowy.

Ta jednostka chorobowa, zwłaszcza w przewlekłej formie, istotnie wpływa na zależną od zdrowia jakość życia, prowadzi do upośledzenia funkcjonowania fizycznego, społecznego, a także zaburzeń nastroju z częstszym występowaniem niepokoju. Może być też przyczyną depresji, a nawet tendencji samobójczych.

Problem bólu głowy jest wciąż niedoceniany, jeśli chodzi o jego skalę, a co się z tym wiąże – jest zbyt rzadko rozpoznawany i odpowiednio leczony.

W niniejszej pracy opisano możliwość zastosowania metod fizjoterapeutycznych w procesie leczenia pacjentów z napięciowymi bólami głowy oraz z migreną.

Napięciowy ból głowy

Napięciowy ból głowy jest najczęściej występującym pierwotnym bólem głowy. Jego natężenie zazwyczaj jest niskie lub umiarkowane i charakteryzuje się uczuciem obustronnego ucisku na głowie, a objawy nie pogarszają się podczas aktywności fizycznej. Patofizjologia tego rodzaju bólu nie jest do końca rozpoznana. Przyjmuje się, że wzmożone napięcie mięśni w okolicy głowy może bezpośrednio stymulować nocyceptory ośrodkowego układu nerwowego. Ponadto długotrwałe napięcie może powodować hipoksję poprzez kompresję drobnych naczyń krwionośnych, co z kolei prowadzi do retencji metabolitów indukujących nocycepcję.

Terapia manualna

Biorąc pod uwagę etiologię tych dolegliwości, terapia manualna wydaje się potencjalnie skuteczną metodą leczenia napięciowego bólu głowy.

W piśmiennictwie znajdujemy metaanalizę porównującą skuteczność multimodalnej terapii manualnej i farmakoterapii. Lozano-López i wsp. (2015) wskazują, że techniki terapii manualnej charakteryzują się większą niż farmakoterapia skutecznością w zmniejszaniu poziomu dolegliwości bólowych, częstotliwości występowania i czasu ich trwania w krótkim okresie. Brak jest jednak różnic pomiędzy tymi dwoma interwencjami w efektach odległych. Autorzy, wskazując na wysoką heterogeniczność interwencji w obu grupach, zalecają ostrożne podchodzenie do tych wyników.

Espí-López i wsp. (2014) dokonali przeglądu piśmiennictwa dotyczącego metod fizjoterapeutycznych stosowanych w napięciowych bólach głowy. Autorzy stwierdzili, że na zmniejszenie dolegliwości bólowych w tej grupie pacjentów wpływają m.in.: