Kontrowersje

Jak nie mieć wątpliwości, że jest to choroba hematoonkologiczna

Dr hab. med. Tomasz Sacha1

Opracowała: Ewa Biernacka

1Prof. UJ, Katedra i Klinika Hematologii UJ CM, przewodniczący Sekcji Hematologii Molekularnej Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka, p.o. kierownik Katedry i Oddziału Klinicznego Hematologii w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie

Trafiają nieraz do hematologów pacjenci, u których lekarz pierwszego kontaktu nie był w stanie wyjaśnić pochodzenia pewnych objawów, systemowo nie mając możliwości zlecenia pogłębionych badań laboratoryjnych.

Kampania edukacyjna

Poruszane zagadnienia są treścią planowanej kampanii edukacyjnej na temat nowotworowych chorób krwi i upowszechniania morfologii jako narzędzia prewencji. Kampania będzie prowadzona z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów, Polskiego Towarzystwa Onkologii i Hematologii Dziecięcej, Instytutu Hematologii i Transfuzjologii, Stowarzyszenia Hematologia Nowej Generacji, Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych, pod patronatem konsultantów krajowych: w dziedzinie hematologii prof. Ewy Lech-Marańdy, w dziedzinie medycyny pracy lek. Pawła Wdowika, w dziedzinie geriatrii prof. Tomasza Kostki.

Objawy mało charakterystyczne i charakterystyczne

Zdarza się, że nie zwraca się należytej uwagi na tzw. objawy konstytucjonalne: mało charakterystyczne, ale typowe dla chorób rozrostowych krwi. Szczególnie ich łączne występowanie powinno ostrzegać: mowa o nadmiernej potliwości, zwłaszcza w nocy, o stanach podgorączkowych albo gorączkach (37,5-38°C lub nieco powyżej 38°C), bez infekcji czy stanu zapalnego, o osłabieniu (zwykle przypisywanemu stresowi, przepracowaniu) – wszystkich objawach trwających tygodnie, a nawet miesiące. Jeśli dodatkowo obserwujemy istotny (10-proc. w ciągu 6 miesięcy) spadek wagi ciała, a ponadto czasem uogólniony świąd skóry całego ciała, trzeba omówić wszystkie te objawy z pacjentem, szukając racjonalnych przyczyn ich występowania. Jeśli nie da się ich zidentyfikować, diagnozy szukajmy wśród hematologicznych chorób rozrostowych.

Sygnały ostrzegawcze

Sygnałami ostrzegawczymi dla lekarza POZ powinny być zaobserwowane u pacjenta, w dowolnej konfiguracji:

● tendencja do infekcji,

● owrzodzenia w jamie ustnej,

● uporczywe, nawracające infekcje górnych dróg oddechowych,

● objawy małopłytkowości (krwawienia, krwotoki, wybroczyny, podbiegnięcia krwawe),

● anemia (bladość skóry, kołatania serca, znaczne osłabienie).

Są też objawy charakterystyczne, jak pojawienie się tzw. skazy krwotocznej. Manifestuje się ona m.in. występowaniem wybroczyn na skórze, siniaków, podbiegnięć krwawych pojawiających się bez urazu, krwawienia z nosa, z dziąseł przy myciu zębów, obe...

Zasada

Gdy mam wątpliwości, zlecam leukogram, bo z niego można wyczytać wiele cech świadczących o nowotworowej chorobie układu krwiotwórczego.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Objawy mało charakterystyczne i charakterystyczne

Zdarza się, że nie zwraca się należytej uwagi na tzw. objawy konstytucjonalne: mało charakterystyczne, ale typowe dla chorób rozrostowych krwi. Szczególnie [...]

Niezawodna morfologia

Morfologia daje wiele informacji. Oto pacjentka z przewlekłą białaczką szpikową, z wysoką liczbą krwinek białych, z niewielką anemią. Po wizytach u [...]

Badanie fizykalne

Kolejną zasadą jest skrupulatne badanie fizykalne. Hematolog, by wykluczyć lub potwierdzić chorobę onkologiczną krwi, szuka m.in. powiększonych węzłów chłonnych oraz wątroby [...]

Problemy lekarza POZ

W przypadku starszych ludzi, gdy nakładają się choroby współistniejące, diagnoza bywa trudna. Reagowanie na jeden wyizolowany zaburzony parametr we krwi obwodowej [...]

Programy lekowe

Dostęp do bardziej kosztownych terapii w hematoonkologii dają tzw. programy lekowe. Powstały po to, by płatnik mógł wprowadzić m.in. kryteria wejścia [...]
Do góry