Szeroko rozumiane postępowanie terapeutyczne dotyczące osteoporozy pomenopauzalnej obejmuje dwa podstawowe kierunki. Najważniejszy dotyczy działań mogących spowolnić tempo zmniejszania się masy kostnej lub zahamować ten proces, by utrzymać masę kostną na wyjściowym poziomie, a nawet ją zwiększyć. Poza tym oczywistym kierunkiem mamy także możliwość podjęcia kroków, które nie wpływają bezpośrednio na stan szkieletu, ale zmniejszają ryzyko złamań poprzez oddziaływanie na stan funkcjonalny. Upadki będące wynikiem zaburzeń sprawności to podstawowa (obok samego procesu zaniku kostnego) przyczyna złamań. Niektóre z omawianych działań mają wpływ zarówno na stan szkieletu, czyli zaawansowanie osteoporozy, jak i na ryzyko upadków. Taki efekt przynosi na przykład zwiększenie aktywności fizycznej, ponieważ regularne ćwiczenia fizyczne przyczyniają się do utrzymania masy kostnej, a dzięki poprawie ogólnej sprawności zmniejszają równocześnie ryzyko upadków. Także podawanie witaminy D ma korzystny wpływ na metabolizm kostny, zwiększając aktywne wchłanianie wapnia w przewodzie pokarmowym i pozytywnie wpływając na stan mięśni szkieletowych. Im pacjentka jest starsza, tym większą rolę odgrywa stan funkcjonalny, bo wraz wiekiem upadki są coraz częstsze i ich znaczenie wręcz przeważa nad procesem zaniku kostnego.

Leczenie osteoporozy na przestrzeni lat

Na ogół słowo „terapia” kojarzy się z działaniem farmakologicznym. Historia leczenia osteoporozy nie jest zbyt długa w porównaniu z wieloma innymi chorobami. Pierwszym lekiem, który wykazał skuteczność ocenioną na zasadach medycyny opartej na faktach (EBM – evidence based medicine), był alendronian sodu. Kluczowe kryterium skuteczności w terapii osteoporozy to zdolność do zmniejszenia ryzyka występowania złamań (pierwszorzędowy punkt końcowy w randomizowanym, podwójnie zaślepionym, prospektywnym badaniu klinicznym). Drugorzędowe punkty końcowe obserwacji stanowią takie kryteria kliniczne jak wpływ na wzrost masy kostnej czy działanie przeciwbólowe. Są także brane pod uwagę kryteria diagnostyczne: w pierwszej kolejności wpływ substancji badanej na wynik pomiaru densytometrycznego, a także oddziaływanie na metabolizm kostny z pomiarem markerów obrotu kostnego (głównie markerów resorpcji kostnej). Od połowy lat 90. XX w., gdy amerykańska firma Merck Sharp and Dohme wprowadziła na rynek alendronian sodu, zaczęła się era skutecznej terapii chorych z osteoporozą. Alendronian sodu stał się (i nadal jest) złotym standardem terapii, do którego porównuje się skuteczność innych substancji. Jest to lek stosowany przez miliony pacjentów na całym świecie.