Onkologia

Gorączka neutropeniczna u pacjenta poddawanego chemioterapii – zasady postępowania

lek. Mateusz Ziarkiewicz, lek. Leszek Kraj, dr n. med. Joanna Krawczyk

Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Adres do korespondencji: lek. Mateusz Ziarkiewicz, Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych, Warszawski Uniwersytet Medyczny, ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa

Nie dysponujemy dostatecznymi danymi, które jednoznacznie wskazywałyby na najskuteczniejsze metody profilaktyki i leczenia chorych z gorączką neutropeniczną otrzymujących chemioterapię. W praktyce stosuje się głównie antybiotyki i czynniki wzrostu granulocytów. Co ważne, neutropenia przebiegająca bezobjawowo nie stanowi wskazania do terapii, należy ją jednak uwzględnić w podejmowaniu decyzji dotyczących leczenia pacjenta onkologicznego.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien u chorego poddanego chemioterapii umieć:

• rozpoznać gorączkę neutropeniczną

• wdrożyć diagnostykę różnicową przyczyn gorączki

• przedstawić strategię zapobiegania gorączce neutropenicznej

• przedstawić strategię leczenia gorączki neutropenicznej

Bezobjawowa neutropenia stwierdzona wrutynowych badaniach kontrolnych przez lekarza rodzinnego może być wyzwaniem diagnostycznym iterapeutycznym. Sytuacja komplikuje się, jeśli towarzyszą jej objawy kliniczne zakażenia, azwłaszcza gorączka, lub jeśli upacjenta rozpoznano chorobę nowotworową izlecono mu leczenie przeciwnowotworowe. Wdobie coraz większej zapadalności na nowotwory oraz coraz szerszego stosowania chemioterapii, której działania niepożądane niemal zawsze obejmują wpływ mielotoksyczny, gorączka neutropeniczna staje się codziennym problemem również dla lekarzy pierwszego kontaktu.

Co to jest gorączka neutropeniczna i czym się charakteryzuje

W praktyce klinicznej za istotne zwiększenie temperatury ciała uznaje się zazwyczaj przekroczenie granicy 38°C. Neutropenia natomiast to obniżenie bezwzględnej liczby neutrofilów (postaci z jądrem segmentowanym oraz pałeczkowatym; ANC – absolute neutrophil count) poniżej dolnej granicy normy, która w różnych populacjach wynosi między 2000 a 1500/mm3. Niższe wartości (ok. 1000/mm3) stwierdza się u rasy czarnej, dobrze znane są również wahania odsetka neutrofilów występujące w zależności od wieku, i tak u noworodków wynosi on ok. 60% leukocytów, następnie spada do 30%, by po 4 r.ż. ponownie osiągnąć poziom bliski 60%, charakterystyczny dla osób dorosłych.1 W latach 60 Bodey i wsp. wykazali, że ryzyko zakażeń nie jest takie samo w różnych przypadkach neutropenii, ale rośnie wraz ze spadkiem liczby neutrofilów.2 Z tego względu praktyczne znaczenie ma podział neutropenii na stopnie ciężkości od I do IV (tab. 1).

Zwyczajowo zmniejszenie liczby ANC <500/mm3 określa się jako agranulocytozę, co podkreśla związane z nim ryzyko śmiertelnych zakażeń.

Zgodnie z kryteriami ustalonymi przez amerykański National Cancer Institute w 2008 r. w celu oceny działań niepożądanych leczenia gorączkę neutropeniczną rozpoznaje się w przypadku zmniejszenia ANC <1000/mm3 we krwi obwodowej oraz pojedynczego pom...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Co to jest gorączka neutropeniczna i czym się charakteryzuje

W praktyce klinicznej za istotne zwiększenie temperatury ciała uznaje się zazwyczaj przekroczenie granicy 38°C. Neutropenia natomiast to obniżenie bezwzględnej liczby neutrofilów (postaci [...]

Pozostałe przyczyny gorączki u pacjenta onkologicznego

Nie u każdego pacjenta z gorączką neutropeniczną po chemioterapii występuje zakażenie bakteryjne lub grzybicze. Stosunek czasowy i przyczynowo-skutkowy pomiędzy neutropenią a zakażeniem również nie jest [...]

Neutropenia bez gorączki. Czynniki ryzyka gorączki neutropenicznej

U pacjenta z chorobą nowotworową poddanego leczeniu cytostatycznemu lub radioterapii bezobjawowa neutropenia występuje dość często, natomiast jej powikłanie, tj. gorączka neutropeniczna, jest spotykana [...]

Profilaktyka gorączki neutropenicznej: G-CSF i leki przeciwdrobnoustrojowe

Należy podkreślić, że zgodnie z wytycznymi towarzystw onkologicznych (patrz wyżej) samo stwierdzenie bezobjawowej neutropenii po chemioterapii nie jest wskazaniem do profilaktycznego stosowania [...]

Gorączka neutropeniczna – leczenie

Gorączkę neutropeniczną długo traktowano jako klasyczne wskazanie do leczenia szpitalnego i dożylnej antybiotykoterapii o szerokim zakresie działania przeciwbakteryjnego. Opracowano wiele modeli oceny ryzyka [...]

Podsumowanie

Gorączka neutropeniczna wciąż stanowi ciężkie powikłanie leczenia przeciwnowotworowego i trudny problem terapeutyczny. Mimo że opublikowano na jej temat wiele prac badawczych i wytycznych, [...]
Do góry