Najczęstsze błędy

Najczęstsze błędy w diagnostyce i leczeniu bólu głowy – jak ich unikać?

dr n. med. Izabela Domitrz

Katedra i Klinika Neurologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji: dr n. med. Izabela Domitrz, Katedra i Klinika Neurologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny, ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa. Tel.: +48 22 599 28 57, faks: +48 22 599 18 57. E-mail: izabela.domitrz@wum.edu.pl

Ból głowy jest bardzo częstą dolegliwością. Wydaje się, że właśnie dlatego częste są błędy w diagnostyce i leczeniu tego problemu.

Ból głowy często jest traktowany nie jako choroba lub objaw chorobowy, ale jako cecha osobnicza, dlatego bywa bagatelizowany lub nieprawidłowo diagnozowany i leczony. Może jednak mieć wiele przyczyn: być objawem określonej choroby, częścią zespołu objawowego lub odrębną chorobą (samoistny ból głowy). Pierwotny ból głowy ma niejasną etiopatogenezę. Bóle głowy stanowiące objaw innej jednostki chorobowej nazywamy bólami objawowymi. Mogą one pojawić się w przebiegu różnych stanów chorobowych: zapalnych, naczyniowych, rozrostowych, metabolicznych, pourazowych i innych. Występują w populacji ogólnej rzadziej niż bóle głowy samoistne, a ich nierozpoznanie może mieć fatalne konsekwencje i być zagrożeniem nie tylko dla zdrowia, ale i życia. W związku z tym istotnym problemem jest różnicowanie bólu głowy będącego objawem towarzyszącym innej chorobie o znanej etiologii i patogenezie oraz samoistnego bólu głowy. Podstawą różnicowania samoistnych bólów głowy jest znajomość klasyfikacji bólów głowy, która została opracowana przez Komitet Klasyfikacyjny Międzynarodowego Towarzystwa Bólu Głowy (IHS – International Headache Society).1 Klasyfikacja ta jest modyfikowana co kilka lat na podstawie najnowszych badań patogenetycznych oraz kontrolowanych badań klinicznych. Ostatnia jej wersja została opublikowana w czerwcu 2013 roku.1 Nieznajomość kryteriów klasyfikacyjnych samoistnych i objawowych bólów głowy powoduje liczne błędy diagnostyczne, a co za tym idzie – błędy terapeutyczne. Polskie Towarzystwo Bólu Głowy na podstawie najnowszych międzynarodowych rekomendacji ustaliło zasady postępowania terapeutycznego w bólach głowy.2

Pierwszym i najważniejszym etapem w diagnostyce bólu głowy jest wywiad, który rzetelnie przeprowadzony, dostarcza informacji pomagających precyzyjnie postawić rozpoznanie. Należy podkreślić, że niewskazany jest pośpiech podczas wywiadu. Wiele pyta...

Wywiad

Aby uniknąć błędów, trzeba przeprowadzić rzetelny wywiad. Pytanie o początek bólu wydaje się oczywiste, jednak w wielu przypadkach lekarz nie koncentruje się na tym problemie. Należy pamiętać, że chory może od wielu lat miewać krótsze lub dłuższe incydenty samoistnego bólu głowy, a zgłasza się nie z powodu przewlekłego bólu, ale zmiany charakteru bólu lub innych towarzyszących bólowi głowy objawów. Choremu cierpiącemu na ból głowy należy zadać następujące pytania:3

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Migrena

Rozpoznanie migreny jest proste, nadal jednak zdarzają się pomyłki diagnostyczne.6-9 Migrenę bez aury rozpoznajemy, gdy u chorego wystąpi przynajmniej 5 napadów spełniających [...]

Ból głowy o typie napięciowym

Ból głowy o typie napięciowym ma mierne nasilenie, obejmuje obustronnie okolice: czołową, skroniową, ciemieniową i niekiedy potyliczną, najczęściej trwa wiele godzin (od 30 [...]

Klasterowy ból głowy

Klasterowy ból głowy nietrudno rozpoznać, niemniej pomyłki zdarzają się dość często.11 Łatwo pomylić klasterowy ból głowy z migreną, z bólem imitującym ból klasterowy, [...]

Szyjnopochodny ból głowy

Jest to ból połowiczy rozpoczynający się w okolicy szyjnej kręgosłupa, promieniujący do okolicy czołowo-skroniowej i oczodołu. Często towarzyszą mu objawy autonomiczne, podobne do [...]

Neuralgia nerwu trójdzielnego

Jest to silny ból w rejonie unerwienia II i III gałęzi nerwu V, który występuje nagle. Trwa kilka, rzadziej kilkanaście sekund, maksymalnie minuty. [...]

Podsumowanie

Każdy lekarz, bez względu na specjalizację, ma do czynienia z pacjentami skarżącymi się na ból głowy. Z powodu dużej liczby przypadków tej dolegliwości [...]
Do góry