Profesjonalizm lekarski

Cykl „Profesjonalizm lekarski” koordynowany jest przez dr. n. med. mgr. ed. med. Janusza Janczukowicza, Kierownika Centrum Edukacji Medycznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Agresja pacjentów – złożoność problematyki

dr n. med. mgr ed. med. Janusz Janczukowicz

Centrum Edukacji Medycznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Adres do korespondencji: dr n. med. Janusz Janczukowicz, Centrum Edukacji Medycznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, ul. Czechosłowacka 2B, 92-216 Łódź. E-mail: janusz.janczukowicz@ umed.lodz.pl

Pierwsze pytania, jakie pojawiają się, gdy poruszamy problematykę agresywnych zachowań pacjentów, brzmią: jak opanować niebezpieczną sytuację? Jak zapewnić bezpieczeństwo innym pacjentom, pracownikom ochrony zdrowia i sobie? W skrajnych przypadkach musimy też wiedzieć, jak uspokoić pacjenta, stosując środki farmakologiczne lub przymusowe unieruchomienie. W artykule spojrzymy jednak na problem agresji z bardziej holistycznej perspektywy, tak aby zrozumieć przyczyny coraz częstszych agresywnych zachowań pacjentów wobec personelu medycznego i przeanalizować sposoby zapobiegania takim sytuacjom. W związku z tym postaramy się połączyć analizę aspektów indywidualnych i systemowych, w której trzeba wziąć pod uwagę pacjenta, jego dolegliwości, lekarza i innych członków zespołu diagnostyczno-terapeutycznego oraz środowisko, w którym się znajdują, czyli izbę przyjęć lub gabinet lekarski. Tak jak zazwyczaj będziemy się odnosić do ról współczesnego lekarza, a więc nie tylko eksperta medycznego, lecz także osoby potrafiącej się sprawnie komunikować, współpracownika, lidera i profesjonalisty.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien:

  • rozumieć złożoność problematyki agresywnych zachowań pacjentów
  • znać czynniki psychiczne zwiększające ryzyko wystąpienia agresji
  • znać czynniki systemowe i instytucjonalne zwiększające zagrożenie wystąpienia agresji
  • wykształcić umiejętność holistycznego spojrzenia na agresywnego pacjenta
  • rozumieć zasady zapobiegania wystąpieniu agresywnych zachowań
  • rozumieć konieczność szkolenia w zakresie kompetencji związanych z identyfikacją agresywnych zachowań pacjentów, zapobieganiem ich wystąpieniu i postępowaniem w przypadku, gdy do nich dojdzie

Wprowadzenie

Warto zwrócić uwagę na fakt, że coraz częściej umiejętności właściwej komunikacji z pacjentami odbieranymi jako trudni lub agresywni są uważane za podstawowe kompetencje lekarza, które nie powinny opierać się na jego intuicji, tylko wynikać z kształcenia przeddyplomowego i specjalistycznego. Na przykład brytyjskie wytyczne dotyczące specjalizacji z chorób wewnętrznych zawierają zalecenie, by osoby w trakcie specjalizacji nabyły kompetencji w zakresie przewidywania i zapobiegania zachowaniom agresywnym i trudnym, wykorzystywania bezpiecznych interwencji farmakologicznych i fizycznych, właściwego analizowania zaistniałej sytuacji i umiejętności współpracy z odpowiednimi specjalistami.1

Agresja pacjentów może przyjmować wiele form, począwszy od agresji słownej, w tym również zastraszania i gróźb, poprzez przemoc fizyczną, agresję o charakterze seksualnym, aż do użycia broni. Skutkami agresywnych zachowań mogą być również zniszcze...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Dynamika indywidualnych relacji pomiędzy pacjentem i lekarzem

Oczywiście problem agresji możemy również analizować z perspektywy zmieniających się relacji pomiędzy pacjentami a lekarzami. Dominujący kiedyś model paternalistyczny, w którym lekarz był niewątpliwym [...]

Przyczyny występowania agresywnych zachowań

Spróbujmy najpierw zrozumieć mechanizm wystąpienia agresji, przypominając sobie własne zachowanie o takim charakterze, np. nadmiernie emocjonalne lub wręcz niegrzeczne zwrócenie się do [...]

Zapobieganie wystąpieniu agresywnych zachowań

Jak wspomniano na początku artykułu, umiejętność przewidywania i zapobiegania agresywnym i trudnym zachowaniom jest konkretną kompetencją, która powinna być elementem kształcenia każdego współczesnego [...]

Podsumowanie

Kiedy omawiamy problematykę agresji występującej w placówkach ochrony zdrowia, automatycznie koncentrujemy się na interakcjach pomiędzy pacjentami a lekarzami i pozostałymi członkami zespołu diagnostyczno-terapeutycznego. W tym [...]
Do góry