Wytyczne w praktyce

Nawracające zakażenia układu moczowego u dorosłych. Nowe zalecenia NICE

prof. dr hab. n. med. Michał Holecki1
prof. dr hab. n. med. Jerzy Chudek2

1Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Autoimmunologicznych i Metabolicznych, Wydział Lekarski, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

2Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Chemioterapii Onkologicznej, Wydział Lekarski, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Michał Holecki, Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Autoimmunologicznych i Metabolicznych, Wydział Lekarski, Śląski Uniwersytet Medyczny, ul. Medyków 14, 40-752 Katowice

  • Główne czynniki ryzyka nZUM to: aktywność seksualna, stosowane środki antykoncepcyjne, dysbakterioza pochwy, osłabienie naturalnych mechanizmów obronnych i utrudniony odpływ moczu
  • Leczenie powinno się opierać na wyniku posiewu moczu, a do czasu jego uzyskania obowiązuje terapia empiryczna. Nie należy stosować amoksycyliny bez inhibitora β-laktamaz ze względu na dużą oporność szczepów E. coli na penicyliny
  • Istotną rolę w nZUM odgrywa profilaktyka farmakologiczna i niefarmakologiczna. Częstość nawrotów może zmniejszać m.in. stosowanie przez 6 miesięcy d-mannozy

W październiku 2018 r. ukazały się nowe brytyjskie zalecenia National Institute for Health and Care Excellence (NICE) dotyczące profilaktyki nawracających zakażeń układu moczowego (nZUM). Szacuje się, że ok. 50% kobiet i 12% mężczyzn doświadcza w życiu epizodu ZUM, a u połowy kobiet po pierwszym incydencie tej choroby nawrót występuje w ciągu 12 miesięcy1-4. W związku z tym problem nawracających zakażeń układu moczowego ma istotny wymiar społeczny.

Definicja, etiologia i czynniki predysponujące

Nawracające zakażenia układu moczowego rozpoznaje się po stwierdzeniu co najmniej 2 epizodów ZUM w ciągu 6 miesięcy lub 3 epizodów w ciągu roku. Nawracające zakażenia pęcherza u kobiet bez dodatkowych czynników ryzyka (w tym ciąży, anatomicznych lub czynnościowych nieprawidłowości dróg moczowych) zalicza się do grupy niepowikłanych ZUM.

Szacuje się, że za większość nawrotów zakażeń pozaszpitalnych (prawie 80%) odpowiada ten sam szczep E. coli, a w około 1/4 przypadków dochodzi do reinfekcji nowym szczepem bakterii. Należy również zwrócić uwagę, że u większości kobiet z nZUM (u mniej więcej 2/3 z nich) nie stwierdza się uchwytnej przyczyny zakażeń5.

Za najistotniejszy czynnik ryzyka nZUM uważa się aktywność seksualną, a także stosowanie wybranych środków antykoncepcyjnych, takich jak kapturki dopochwowe czy środki plemnikobójcze6-7. Po menopauzie ważnym czynnikiem predysponującym do nZUM jest...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Rozpoznanie

Rozpoznanie nZUM ustala się na podstawie objawów klinicznych, takich jak dyzuria i częstomocz, oraz wyników badań laboratoryjnych (co najmniej drugi epizod w [...]

Leczenie

Leczenie objawowych nawrotów powinno być oparte na wyniku posiewu moczu, a do czasu jego uzyskania obowiązuje terapia empiryczna. Jest ona taka sama [...]

Profilaktyka w świetle zaleceń NICE 2018

W nZUM poza klasycznym postępowaniem (antybiotykoterapią w przypadku objawowego zakażenia) ważne, jeśli nie najważniejsze, jest postępowanie profilaktyczne, przede wszystkim niefarmakologiczne.

Podsumowanie

Autorzy najnowszych zaleceń NICE z 2018 r. dotyczących leczenia nZUM akcentują miejscowe – dopochwowe – stosowanie estrogenów u pacjentek po menopauzie z objawami zaniku [...]

Do góry