Choroby zakaźne

Choroby wywoływane przez stawonogi Część 2: muchówki, komary i kleszcze

prof. dr hab. n. med. Joanna Zajkowska1

Bartłomiej Borawski2

dr hab. n. med. Anna Moniuszko1

1Klinika Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku

2Studenckie Koło Naukowe przy Klinice Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Joanna Zajkowska, Klinika Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji, Uniwersytet Medyczny, ul. Żurawia 14, 15-540 Białystok, e-mail: zajkowsk@umb.edu.pl

  • Jeżeli po pogryzieniu przez meszki na skórze powstały duże odczyny, ze względu na ryzyko dodatkowego zakażenia bakterią należy rozważyć wdrożenie antybiotyku (doksycykliny) i leczenia przeciwhistaminowego
  • Dla uniknięcia chorób odkleszczowych istotne jest szybkie, a przede wszystkim prawidłowe usunięcie kleszcza ze skóry; w ramach profilaktyki wskazane są szczepienia, których skuteczność i bezpieczeństwo zostały udowodnione
  • Niektóre choroby wywoływane przez kleszcze i owady należące do rzędu muchówek nie są charakterystyczne dla Polski, niemniej w dobie częstych podróży zagranicznych należy o nich pamiętać i pytać o wyjazdy na tereny endemicznego ich występowania w czasie zbierania wywiadu

Okres letni wiąże się z dłuższym przebywaniem w lesie, w parkach i na terenach łąkowych oraz z wyjazdami wakacyjnymi do krajów strefy tropikalnej, subtropikalnej i śródziemnomorskiej, co eksponuje nas na choroby zakaźne, których wektorami są stawonogi, a w szczególności komary i kleszcze. Poniższy artykuł ma na celu przybliżyć czytelnikowi choroby zakaźne wywoływane przez kleszcze i owady należące do rzędu muchówek, związane z nimi ryzyko dla podróżujących oraz zasady postępowania i profilaktyki w tych schorzeniach.

Muchówki (komary, meszki, owady krwiopijne)

Muchówki (Diptera) stanowią bardzo liczny rząd owadów, spośród których największe znaczenie w patogenezie chorób człowieka mają rodziny: komarowate (Culicidae), meszkowate (Simuliidae) oraz bąkowate (Tabanidae). Należą one do owadów krwiopijnych – samice karmią się krwią żywiciela, która jest im niezbędna w procesie rozmnażania się. Wykształcenie aparatów gębowych pozwalających na żywienie się krwią kręgowców umożliwiło jednocześnie tym owadom przenoszenie różnych drobnoustrojów chorobotwórczych. Wymienione wcześniej rodziny mogą stanowić wektory dla patogenów, takich jak: wirusy, grzyby, bakterie, protisty i nicienie. Występują one głównie na terenach endemicznych, w Polsce na ogół zdarzają się przypadki zawleczone przez podróżujących.

Meszki

Meszki (Simulium), drobne muchówki, należą do owadów małych, osiągających 1,5-10 (zwykle 3-6) mm długości, zazwyczaj ciemno ubarwionych o opalizujących skrzydłach i krępej budowie ciała. W ostatnich latach obserwuje się coraz liczniejsze i coraz s...

Samce żywią się nektarem kwiatów i sokiem roślin. Dla człowieka groźne są tylko samice meszek (podobnie jak samice komara, kleszcza) – pobierają one białko, którego w ilości potrzebnej do złożenia jaj nie są w stanie same wytworzyć. Liczne ukąszen...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Tularemia

Tularemia jest wysoce zakaźną chorobą wywoływaną przez Gram(–) bakterię o nazwie Francisella tularensis. Do zarażenia może dochodzić w jeden z następujących sposobów:

Filariozy

Filariozy są grupą chorób przewlekłych wywoływanych przez nicienie z rodziny Filariidae. Ich wspólną cechą jest przenoszenie choroby przez owady z rzędu muchówek.

Kleszcze

W Polsce może człowieka zaatakować kleszcz pospolity (Ixodes ricinus) (ryc. 3, 4A, B) i bardzo rzadko kleszcz łąkowy (Dermacentor reticulatus). Pokłucia te mają [...]

Anaplazmoza i inne riketsjozy

Zakażenia ludzi wywołane przez te bakterie nie są tak powszechne jak borelioza, ich transmisja jest mniej intensywna.
Do góry