Geriatria
Leczenie bólu przewlekłego u osób w podeszłym wieku
lek. Kinga Olczyk-Miiller1
dr n. med. Dariusz Kosson2
- Omówienie zasad leczenia bólu u osób w podeszłym wieku według American Geriatrics Society
- Buprenorfina i oksykodon – dwa silne opioidy z trzeciego stopnia drabiny analgetycznej zalecane u osób w podeszłym wieku
- Przedstawienie tzw. czerwonych flag, na które trzeba zwrócić uwagę przy ocenie pacjenta z bólem krzyża, ponieważ może on być jednym z pierwszych objawów wielu patologii
World Health Organization (WHO) za początek starości uznaje 60 r.ż. i wyróżnia w niej trzy zasadnicze etapy:
- 60-75 r.ż. – wiek podeszły (wczesna starość)
- 76-90 r.ż. – wiek starczy (późna starość)
- >90 r.ż. – wiek sędziwy (długowieczność).
Obecnie średnia długość życia kobiet w Polsce wynosi 81 lat, a mężczyzn 73 lata. Według raportu Głównego Urzędu Statystycznego odsetek osób po 60 r.ż. w Polsce w 2013 r. wynosił ponad 20% i wzrośnie w 2050 r. do ponad 40%. Ból przewlekły zgłosiło podczas badania przeprowadzonego w 2015 r. 43,8% polskiej populacji pacjentów >65 r.ż.1.
Proces starzenia związany jest z licznymi fizycznymi i psychicznymi zmianami w organizmie, które bezpośrednio wpływają na odczuwanie i ekspresję, a co się z tym wiąże – leczenie bólu. Zdolność odróżnienia zmian związanych z wiekiem od tych, które są objawem patologii, pozwala na dobranie odpowiedniej terapii i zminimalizowanie działań niepożądanych leczenia farmakologicznego2-4.
Do charakterystycznych zmian w ustroju człowieka zachodzących w okresie starości należą:
- zaburzenia wzroku i słuchu
- zaburzenia równowagi
- zaburzenia pamięci krótkotrwałej oraz zdolności percepcyjnych
- spadek masy mięśniowej (sarkopenia) i masy kostnej
- zmniejszenie całkowitej zawartości wody w organizmie
- wzrost zawartości tkanki tłuszczowej
- odmienny procentowy rozkład poszczególnych frakcji białek wiążących leki
- obniżenie wydolności układów krążenia i oddechowego
- zmniejszenie liczby komórek w narządach oraz zaburzenia ich ukrwienia prowadzące do niewydolności.
Najogólniej można przyjąć, że zmniejszenie wydolności narządów wewnętrznych postępuje w tempie 1% na każdy rok życia po ukończeniu 40 lat.
Ocena funkcji nerek w grupie chorych do 70 r.ż. powinna się opierać na ocenie filtracji kłębuszkowej określanej przy użyciu wzoru Cockrofta i Gaulta. Badanie wyłącznie stężenia kreatyniny i mocznika w surowicy seniora nie jest wiarygodne z uwagi na zmniejszoną masę mięśniową.
C = stała dla kobiet 0,85, dla mężczyzn 1,0
Formuła Cockrofta i Gaulta zaniża wyniki klirensu kreatyniny w starszych grupach wiekowych (>70 r.ż.) oraz nie odzwierciedla rzeczywistego klirensu kreatyniny przy ocenie filtracji kłębuszkowej u otyłych pacjentów. U tych chorych do oszacowania fi...
