Ortopedia i rehabilitacja
Zespół cieśni nadgarstka – kiedy skierować pacjenta do specjalisty
prof. nadzw. dr hab. n. med. Piotr Majcher1,2
dr n. o zdr. Remigiusz Gołąbek3
- Najczęstsze przyczyny zespołu cieśni nadgarstka (ogólnoustrojowe i miejscowe)
- Diagnostyka i ocena stopnia zaawansowania zespołu cieśni nadgarstka
- Metody leczenia zachowawczego i operacyjnego
Zespół cieśni nadgarstka należy do najczęstszych neuropatii uciskowych w obrębie kończyny górnej. Niewłaściwy styl życia, brak aktywności fizycznej, długotrwałe przyjmowanie nieergonomicznej pozycji w życiu codziennym i pracy zawodowej, stale powtarzające się monotypowe ruchy sprzyjają powstaniu tego zaburzenia. Zachorowalność waha się od 1% do 2%. Chorują głównie kobiety. Wystąpienie zespołu nie tylko wpływa na zdrowie danej osoby, lecz także stanowi problem społeczno-ekonomiczny. Większość zachorowań dotyczy osób czynnych zawodowo, które na skutek silnych dolegliwości bólowych spowodowanych zespołem cieśni nadgarstka zmuszone są do absencji zawodowej. Przekłada się to na mniejszą wydajność pracy oraz wzrosty kosztów związanych z wypłacaniem zasiłku chorobowego. W Stanach Zjednoczonych liczba osób, u których występują objawy zespołu cieśni nadgarstka, wynosi co roku około miliona. Koszty leczenia, w tym operacyjnego, sięgają zaś niemal 2 mld dol. rocznie1.
Patogeneza
Istnieje wiele czynników ogólnoustrojowych i miejscowych (tab. 1) warunkujących wystąpienie zespołu cieśni nadgarstka. Za dwa główne uznaje się:
- uraz mechaniczny
- przewlekłe niedokrwienie.
Czynnikiem wpływającym na wystąpienie pierwszej z przyczyn są powtarzające się mikrourazy oraz przeciążenia nadgarstka związane na przykład z pracą zawodową. Do przewlekłego niedokrwienia dochodzi natomiast na skutek powiększenia zawartości kanału nadgarstka i wzrostu ciśnienia w jego obrębie z powodu ucisku troczka zginaczy na nerw pośrodkowy2. Zdarzają się również przypadki, w których nie udaje się znaleźć przyczyny powstania zespołu cieśni nadgarstka – mówimy wówczas o idiopatycznej postaci zaburzenia2.
Jednym z czynników przyczyniających się do powstania zespołu cieśni nadgarstka, którego nie można przypisać ani do czynników ogólnoustrojowych, ani miejscowych, jest otyłość. W doniesieniach na temat zespołu cieśni nadgarstka można odnaleźć dowody na występowanie korelacji między tym zaburzeniem a wskaźnikiem masy ciała (BMI – body mass index)3. Z kolei zmiany genetyczne wiąże się z rodzinną skłonnością do przerostu troczka zginaczy4.
Dolegliwości bólowe w pierwszej fazie zespołu cieśni nadgarstka mają charakter subiektywny. Ból i parestezje pojawiają się w ciągu dnia, jak również podczas snu (brachialgia paraesthetica nocturna)5. Chorzy cierpią na skutek bolesnego mrowienia ca...
