Dermatologia

Neotrombikuloza, czyli swędzik jesienny w natarciu

lek. Paulina Łopatniuk

Katedra i Zakład Fizjopatologii, Gdański Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji:

lek. Paulina Łopatniuk

Katedra i Zakład Fizjopatologii,

Gdański Uniwersytet Medyczny

ul. Dębinki 7, 80-211 Gdańsk

e-mail: liliac@gumed.edu.pl

tel. 58 349 15 10

  • Neotrombikuloza to skórna choroba pasożytnicza ludzi i zwierząt wywoływana przez roztocze z rodzaju Neotrombicula. Jego typowym przedstawicielem jest swędzik jesienny
  • Zarówno na człowieku, jak i innych gatunkach pasożytuje wyłącznie larwa pajęczaka, która porzuca żywiciela po karmieniu
  • Główne objawy to świąd i towarzysząca mu rumieniowo-grudkowa wysypka, leczenie zaś ze względu na przejściowy i ograniczony charakter infestacji sprowadza się do łagodzenia objawów

Przypadek kliniczny 1

Opisana w IDCases w 2017 r. pacjentka1, lat 38, zgłosiła się do placówki, skarżąc się na swędzące wykwity skórne. Podczas badania przedmiotowego znaleziono u niej na powierzchni skóry brzucha, bioder, pośladków i kończyn dolnych rumieniowo-grudkowe zmiany wiązane przez chorą z intensywnym świądem. Części z nich, w okolicy talii, towarzyszyły drobne ranki powstałe wskutek drapania. Innych dolegliwości kobieta nie zgłaszała. W wywiadzie podawała jedynie niedawną wycieczkę górską, podkreślała natomiast, że świąd skóry i związane z nim zmiany zapalne rozwinęły się również u towarzyszącego jej na wyprawie psa. Podejrzewając wspólny problem u kobiety i zwierzęcia, pobrano od nich próbki do badań mikroskopowych. Wykryte w materiale czerwonawe roztocze zidentyfikowano jako larwy swędzika jesiennego Neotrombicula autumnalis.

Przypadek kliniczny 2

W 2014 r. zespół z dermatologicznej kliniki uniwersyteckiej w Katanii opisał w „Emerging Infectious Diseases”2 przypadek mężczyzny, 66 lat, który poszukiwał pomocy medycznej z powodu nasilonego rozlanego świądu utrzymującego się mimo trwającego już od dłuższego czasu leczenia przeciwświerzbowego. Nie pomagały kolejne preparaty ordynowane od miesięcy – objawy utrzymywały się, co istotnie obniżało jakość życia pacjenta. Badanie przedmiotowe ujawniło liczne przeczosy i drobne rumieniowe grudki, głównie w rejonie tułowia i dolnych partii nóg, jednocześnie nie wskazując na cechy obecności świerzbowca. Za pomocą wideodermatoskopii udało się zaobserwować czerwonawego roztocza ostatecznie rozpoznanego jako larwa Neotrombicula autumnalis (ryc. 1). Mężczyźnie zalecono ostrożność i unikanie narażeń środowiskowych, co dość szybko zaowocowało ustąpieniem symptomów.
 

Przypadek kliniczny 3

W „Emerging Infectious Diseases” w sierpniu 2020 r. opisano przypadek kobiety, lat 48, która trafiła do kliniki dermatologii szpitala uniwersyteckiego w Turynie z powodu wysypu płaskich i płaskowyniosłych targetoidnych rumieniowych zmian skórnych ...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Przypadek kliniczny 4

W czasopiśmie „Parasite” w 2013 r. opisano przypadek kobiety4, 72 lata, z Perthshire w Szkocji, która została przyjęta w przychodni okulistycznej z powodu zapalenia spojówek oka lewego. [...]

Pasożyt – systematyka i występowanie

Neotrombikuloza, zwana też czasem trombikulozą lub trombidiozą, to ektoparazytoza związana z czasową infestacją larwami swędzika jesiennego – Neotrombicula autumnalis5, ewentualnie innymi przedstawicielami [...]

Cykl rozwojowy

W cyklu rozwojowym pasożyta najbardziej interesujące pod względem medycznym są larwy, jedyne prowadzące pasożytniczy tryb życia stadium rozwojowe. Lęgną się one z jaj [...]

Żerowanie

Przysysająca się do żywiciela larwa swędzika nacina powierzchnię skóry ostrzami swych chelicerów (szczękoczułków), po czym zagłębiając się w naskórek, wydziela bogatą w enzymy [...]

Objawy

Samo uszkodzenie powłok przez larwę jest bezbolesne. Pośród późniejszych objawów klinicznych na pierwszy plan wysuwa się świąd (niekiedy chorobę określa się [...]

Diagnostyka

Podstawą rozpoznania jest – obok obrazu klinicznego – wywiad obejmujący przebywanie w miejscach występowania pajęczaka (stąd żniwiarze we wspomnianej nieformalnej nazwie choroby, [...]

Potencjał chorobotwórczy poza neotrombikulozą

Niepokój budził postulowany potencjał N. autumnalis do przenoszenia pewnych gatunków patogennych drobnoustrojów, zwłaszcza bakterii z rodzaju Borrelia sp.13, przede wszystkim Borrelia burgdorferi [...]

Leczenie i profilaktyka

W przypadku klasycznej neotrombikulozy, jako że larwy zazwyczaj szybko same opuszczają żywiciela (często nie są już obecne w momencie konsultacji medycznej), a świąd ustępuje [...]

Podsumowanie

Neotrombikuloza to ektoparazytoza wywoływana przez larwy roztoczy z rodziny Trombiculidae, przede wszystkim swędzika jesiennego (Neotrombicula autumnalis). Główne objawy to świąd i zmiany skórne, [...]

Do góry