Reakcje fototoksyczne i fotoalergiczne mogą być wywołane nie tylko przez kosmetyki i rośliny, lecz także przez leki stosowane ogólnie i miejscowo. Lista leków odpowiedzialnych za występowanie takich zmian jest bardzo długa. Czynnikiem niezbędnym do wywołania tych reakcji jest światło, najczęściej promieniowanie ultrafioletowe (UV)¹.

Reakcja polekowa fotoalergiczna

Reakcja polekowa fotoalergiczna jest wywołana działaniem fotoalergenu i promieniowania UVA. Do jej rozwoju niezbędna jest wcześniejsza ekspozycja na alergen. Fotoalergiczne zapalenie skóry spełnia kryteria alergicznego kontaktowego zapalenia skóry. Czasami może być zależne od immunoglobuliny E (IgE) i powodować powstanie kontaktowej pokrzywki fotoalergicznej. Ogólnie fotoalergiczna reakcja polekowa występuje rzadko. Częściej stwierdza się ją u dorosłych, dotyczy osób z każdym fototypem skóry i z każdym jej kolorem.

Interakcja alergenów, tj. leku i promieniowania UV, powoduje powstanie zmodyfikowanej cząsteczki – haptenu, który po związaniu z białkami skóry tworzy fotoalergen. Ta nowa cząsteczka stymuluje odpowiedź immunologiczną. Reakcja immunologiczna zachodzi według mechanizmu IV typu nadwrażliwości (opóźniony)². Czas od ekspozycji na słońce do wystąpienia zmian skórnych wynosi 24-72 godziny. W miejscach eksponowanych na światło słoneczne pojawiają się zmiany skórne o charakterze wyprysku: rumień, grudki, pęcherzyki, pęcherze, a następnie złuszczanie i tworzenie strupów. Zmiany skórne mogą być wielopostaciowe³. Towarzyszy im mocno nasilony świąd skóry. Nieustalenie odpowiedniego rozpoznania i częsta ekspozycja na alergen mogą doprowadzić do rozwoju przewlekłego fotoalergicznego zapalenia skóry, w którym obserwujemy już zmiany pod postacią lichenifikacji. Zmiany skórne mogą się rozprzestrzeniać poza obręb miejsc naświetlanych. W ustaleniu rozpoznania może pomóc to, że skóra na górnej powiece, pod nosem i pomiędzy wargą dolną a brodą jest zazwyczaj wolna od zmian (tzw. miejsca zacienione).

Reakcja fotoalergiczna w odróżnieniu od reakcji fototoksycznej wymaga więcej niż jednej ekspozycji na uczulający lek4. Do leków najczęściej wywołujących reakcje foto­alergiczne należą: sulfonamidy, chloropromazyna, doustne leki przeciwcukrzycowe, ...