Wskazania do szczepienia przeciw grypie ustalone są w 2 kategoriach – w związku z przesłankami klinicznymi oraz w związku z przesłankami epidemiologicznymi.

Szczepienia przeciw grypie w związku z przesłankami klinicznymi zaleca się:

• osobom po transplantacji narządów
• przewlekle chorym dzieciom (od ukończenia 6 m.ż.) i dorosłym, szczególnie chorującym na niewydolność układu oddechowego, astmę oskrzelową, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, niewydolność układu krążenia, chorobę wieńcową (zwłaszcza po przebytym zawale serca), niewydolność nerek, nawracający zespół nerczycowy, choroby wątroby, choroby metaboliczne, w tym cukrzycę, choroby neurologiczne i neurorozwojowe
• osobom w stanach obniżonej odporności (w tym pacjentom po przeszczepie tkanek) i chorym na nowotwory układu krwiotwórczego
• dzieciom z grup ryzyka od ukończenia 6 m.ż. do ukończenia 18 r.ż., szczególnie zakażonym wirusem HIV, ze schorzeniami immunologiczno-hematologicznymi, w tym małopłytkowością idiopatyczną, ostrą białaczką, chłoniakiem, sferocytozą wrodzoną, asplenią wrodzoną, dysfunkcją śledziony, po splenektomii, z pierwotnymi niedoborami odporności, po leczeniu immunosupresyjnym, po przeszczepieniu szpiku, przed transplantacją narządów wewnętrznych lub po tego typu zabiegu, leczonych przewlekle salicylanami
• dzieciom z wadami wrodzonymi serca, zwłaszcza sinicznymi, z niewydolnością serca, z nadciśnieniem płucnym
• kobietom w ciąży lub planującym ciążę.

Szczepienia przeciw grypie w związku z przesłankami epidemiologicznymi zaleca się wszystkim osobom od ukończenia 6 m.ż. (do stosowania zgodnie z charakterystyką produktu leczniczego), a w szczególności:

• zdrowym dzieciom od ukończenia 6 m.ż. do ukończenia 18 r.ż. (ze szczególnym uwzględnieniem dzieci w wieku od ukończenia 6 m.ż. do ukończenia 60 m.ż.)
• osobom w wieku >55 lat
• osobom mającym bliski kontakt zawodowy lub rodzinny z dziećmi w wieku do ukończenia 6 m.ż. oraz z osobami w wieku podeszłym lub przewlekle chorymi (w ramach realizacji kokonowej strategii szczepień)
• pracownikom ochrony zdrowia (personel medyczny niezależnie od posiadanej specjalizacji oraz personel administracyjny), szkół, handlu, transportu, funkcjonariuszom publicznym (w szczególności policja, wojsko, straż graniczna, straż pożarna)
• pensjonariuszom domów spokojnej starości, domów pomocy społecznej oraz innych placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w szczególności przebywającym w zakładach opiekuńczo-leczniczych, placówkach pielęgnacyjno-opiekuńczych, podmiotach świadczących usługi z zakresu opieki paliatywnej, hospicyjnej, długoterminowej, rehabilitacji leczniczej, leczenia uzależnień, psychiatrycznej opieki zdrowotnej oraz lecznictwa uzdrowiskowego.

Przeciwwskazania do szczepienia przeciw grypie

Przeciwwskazania do szczepień przeciw grypie stanowią:

1. Anafilaktyczna nadwrażliwość na białko jaja kurzego lub antybiotyki stosowane w procesie produkcji albo inne składniki szczepionki
2. Ostre choroby gorączkowe
3. Ostre choroby o umiarkowanym lub ciężkim przebiegu bez względu na to, czy towarzyszy im gorączka, czy nie
4. Zespół Guillaina-Barrégo stwierdzony w okresie 6 tygodni po poprzednim szczepieniu przeciw grypie.

Jeżeli chodzi o przeciwwskazania z punktów 1 i 4 powyżej, to w przypadku wysokiego ryzyka wystąpienia powikłań pogrypowych szczepienie, po dokonaniu oceny stopnia nadwrażliwości na składniki szczepionki i odpowiednim odczuleniu, należy rozważyć, gdyż osoby z tych grup mogą odnieść z niego korzyść.

Szczepionki przeciw grypie dostępne w Polsce

W tabeli 1 przedstawiono szczepionki przeciw grypie dostępne w Polsce w sezonie 2019/2020.

Tabela 1. Szczepionki przeciw grypie dostępne w Polsce w sezonie 2019/2020

Schematy szczepień przeciw grypie

Szczepionki domięśniowe:

• dorośli i dzieci od ukończenia 6 m.ż. (VaxigripTetra)/ od 3 r.ż. (Influvac Tetra): 1 dawka – 0,5 ml
• dzieciom w wieku <9 lat, które uprzednio nie były szczepione, należy podać drugą dawkę 0,5 ml po co najmniej 4 tygodniach.

Szczepionki donosowe:

• dzieci i młodzież od 24 m.ż.: 1 dawka – 0,2 ml (podawane po 0,1 ml do każdego nozdrza)
• dzieciom, które nie były uprzednio szczepione przeciw grypie sezonowej, należy podać drugą dawkę w odstępie co najmniej 4 tygodni.

Skład szczepionek przeciw grypie

O składzie (wyborze elementów wirusowych) szczepionek przeciw grypie decydują eksperci World Health Organization (WHO). Skład ten zmienia się w zależności od sezonu i jest określany przez ekspertów na podstawie badań prowadzonych w populacji ludzi zakażonych wiosną w roku rozpoczynającym sezon epidemiczny. Kompozycja białek wirusowych uwzględnia zawsze zarówno wirusy grypy typu A, jak i typu B. Skład ten jest obowiązujący dla wszystkich producentów szczepionek.