Wprowadzenie

Obwodowe porażenie nerwu twarzowego jest jednym z częstszych objawów neurologicznych, który może przebiegać łagodnie lub (rzadziej) świadczyć o poważnej chorobie wymagającej poszerzenia diagnostyki i wdrożenia długoterminowego lub inwazyjnego leczenia. Decyzja o przeprowadzeniu dodatkowych badań jest łatwiejsza, jeśli obwodowemu porażeniu nerwu twarzowego towarzyszą inne objawy neurologiczne lub wywiad sugeruje określoną etiologię objawu, np. infekcyjną. Nakłucie lędźwiowe z pobraniem płynu mózgowo-rdzeniowego pozostaje jednym z ważniejszych badań dodatkowych w neurologii pozwalającym diagnozować i różnicować wiele chorób układu nerwowego, jednak jego rola w izolowanym obwodowym porażeniu nerwu twarzowego wydaje się dyskusyjna.

Przyczyny obwodowego porażenia nerwu twarzowego

Częstość występowania obwodowego porażenia nerwu twarzowego wynosi 20-53 przypadki na 100 000 na rok.^1,2 Porażenie Bella odpowiada za 60-75% wszystkich przypadków obwodowego porażenia nerwu VII.^2,3 W obszarach endemicznego występowania Borrelia burgdorferi bardzo częstą przyczyną pojawienia się tego objawu jest borelioza, która odpowiada za 2 do nawet 25% przypadków.^4,5 Jednostronne obwodowe porażenie nerwu twarzowego może być również wtórne do innych chorób.^6,7 Wtórne przyczyny są znacznie rzadszym powodem obwodowego porażenia nerwu VII niż porażenie Bella (25 vs 75%),⁶ ze względu jednak na brak markerów pozwalających potwierdzić porażenie Bella, pozostaje ono rozpoznaniem z wykluczenia. Natomiast ze względu na odmienne metody terapii i różne rokowanie, warto w diagnostyce różnicowej uwzględnić inne rzadsze przyczyny. Wśród nich wymienić należy: przyczyny metaboliczne (np. cukrzyca), nadciśnienie tętnicze, udary pnia mózgu (niedokrwienne i krwotoczne), zakażenia (np. Herpes simplex, varicella zoster [VZV], zespół Ramseya-Hunta), guzy czy urazy,⁸ a także choroby autoimmunologiczne (np. zespół Guillaina-Barrégo, Millera-Fishera, toczeń rumieniowaty układowy, miastenia),⁹ które jednak częściej przebiegają z obustronnym porażeniem nerwu twarzowego.

Porażenie Bella

Porażenie Bella jest najczęstszą postacią obwodowego porażenia nerwu twarzowego. Jego szczegółową charakterystykę można znaleźć w innych opracowaniach.10 Jest chorobą o nieznanej etiologii, klinicznie charakteryzującą się jedno- lub obustronnym (z...

Borelioza

Jedno- lub obustronne obwodowe porażenie nerwu twarzowego może wystąpić u ponad 11% chorych z boreliozą.17 Jednak rzadko jest to jedyny objaw choroby, najczęściej bowiem dominują objawy skórne (rumień wędrujący) oraz ogólnoustrojowe (np. zapalenie...