Współczesne techniki zabiegów operacyjnych w leczeniu jaskry
lek. Anna Wiśniewska1, dr n. med. Katarzyna Wojciechowska2, prof. dr hab. n. med. Piotr Jurowski1
W artykule przedstawiono stosowane współcześnie techniki operacyjne zmierzające do obniżenia ciśnienia wewnątrzgałkowego w celu powstrzymania jaskry lub spowolnienia jej progresji.
Jaskra pozostaje jednym z najistotniejszych schorzeń prowadzących do obniżenia ostrości wzroku i jakości życia, a także jedną z częstszych przyczyn nieodwracalnej ślepoty na świecie. Postępujące uszkodzenie nerwu wzrokowego, które jest wynikiem podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego i (lub) dobowej fluktuacji ciśnień, prowadzi do rozwoju neuropatii jaskrowej.1 Z kolei obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego (IOP – intraocular pressure) jest jedyną potwierdzoną metodą zatrzymania lub spowolnienia progresji choroby. Potwierdzają to wyniki licznych badań klinicznych, m.in. OHTS (Ocular Hypertension Treatment Study), CIGTS (Collaborative Initial Glaucoma Treatment Study), EMGT (Early Manifest Glaucoma Treatment) i AGIS (Advanced Glaucoma Interventional Study), oceniających chorych odpowiednio z początkową, średnio zaawansowaną i zaawansowaną jaskrą. Jednym z ważnych spostrzeżeń pochodzących z tych badań jest to, że obniżenie IOP w odniesieniu do poziomu wyjściowego redukuje niebezpieczeństwo progresji jaskry.2,3
Leczenie operacyjne w jaskrze otwartego kąta jest podejmowane, gdy nie można osiągnąć ciśnienia docelowego metodami zachowawczymi. Według zaleceń Europejskiego Towarzystwa Jaskry chirurgiczne leczenie jaskry należy rozważyć, jeśli nie udaje się kontrolować progresji neuropatii za pomocą więcej niż dwóch rodzajów leków obniżających IOP, podawanych w kroplach. W opracowaniach statystycznych od 2004 r. odnotowuje się stały wzrost liczby wykonywanych zabiegów przeciwjaskrowych. Wiąże się to z szerszym stosowaniem nowych technik operacyjnych obniżających IOP.
Rodzaje operacji przeciwjaskrowych
Współczesne operacje jaskry klasyfikuje się w zróżnicowany sposób. Biorąc pod uwagę ogólny mechanizm działania, wyróżnia się operacje:
- stwarzające nową drogę odpływu cieczy wodnistej, takie jak trabekulektomia, wszczep mikroprzetok filtracyjnych
- wspomagające naturalne drogi odpływu, w tym:
– drogę konwencjonalną – usunięcie beleczkowania, kanaloplastyka, i-Stent, hydrus
– drogę niekonwencjonalną – by-pass, solx gold shunt - zabiegi o złożonym mechanizmie działania, takie jak nieperforująca głęboka sklerektomia, sclerothalamotomia,
- zabiegi cyklodestrukcyjne – cyklofotokoagulacja laserem diodowym, endocyklofotokoagulacja.
Biorąc pod uwagę, że skuteczność niektórych operacji jaskry wiąże się z obecnością pęcherzyka filtracyjnego, kolejny podział klasyfikuje operacje jaskry w zależności od powstania i prawidłowej funkcji pęcherzyka filtracyjnego i wyróżnia trabekulek...
