Chirurgiczne leczenie powikłań proliferacyjnej retinopatii cukrzycowej – wyzwanie chirurgii witreoretinalnej

lek. Małgorzata Rudyk
lek. Przemysław Wichrowski
prof. dr hab. n. med. Jarosław Kocięcki

Katedra Okulistyki i Klinika Okulistyczna Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Adres do korespondencji: lek. Małgorzata Rudyk, Katedra Okulistyki i Klinika Okulistyczna Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego, ul. Długa 1/2, 61-848 Poznań; e-mail: malgosiarudyk@wp.pl

Opis przypadku

Pacjentka 35-letnia została skierowana do kliniki w celu panfotokoagulacji obojga oczu z powodu retinopatii cukrzycowej proliferacyjnej. Cukrzycę rozpoznano u niej kilka lat wcześniej, w czasie ciąży. W dniu przyjęcia najlepsza skorygowana ostrość wzroku (BCVA – best corrected visual acuity) oka prawego (OP) wynosiła 0,1, oka lewego (OL) 0,3, ostrość wzroku do bliży dla każdego oka 2,0/30 cm. Ciśnienia wewnątrzgałkowe oka prawego i lewego były prawidłowe i wynosiły odpowiednio: 19 i 20 mmHg. W badaniu dna oka w oku prawym stwierdzono krwotok do ciała szklistego i przestrzeni przedsiatkówkowej (ryc. 1A, ryc. 2), w oku lewym nowo powstałe naczynia występujące na tarczy nerwu wzrokowego (NVD) i krwotok przedsiatkówkowy (ryc. 1B). Ze względu na zaawansowanie zmian podjęto decyzję o pilnym wstrzyknięciu preparatu anty-VEGF do oka prawego z następczym wykonaniem witrektomii, natomiast w oku lewym rozpoczęto panfotokoagulację.

Tydzień później pacjentce wstrzyknięto aflibercept w dawce 2 mg do oka prawego. Po sześciu dniach wykonano zabieg fakowitrektomii oka prawego z peelingiem błon nasiatkówkowych i błony granicznej wewnętrznej (ILM – internal limiting membrane), endofotokoagulacją oraz podaniem triamcynolonu do komory ciała szklistego. Do endotamponady użyto gazu C3F8 w stężeniu 14%.

Na pierwszej wizycie kontrolnej BCVA oka prawego wynosiła 0,06; obniżona ostrość wzroku wynikała z obecności gazu w komorze ciała szklistego. Na kolejnej wizycie kontrolnej BCVA OP wynosiła 0,9, z pełną ostrością wzroku do bliży (0,5/30 cm) (ryc. 3). Na kolejnych wizytach BCVA OP osiągnęła wartość 1,0.


Powyższy przypadek wskazuje, że zastosowanie terapii łączonej w leczeniu proliferacyjnej retinopatii cukrzycowej (PDR – proliferative diabetic retinopathy) jest efektywne. U opisanej pacjentki nie obserwowano żadnych powikłań leczenia oka prawego. Natomiast w oku lewym mimo wdrożonej panfotokoagulacji stwierdzono progresję zmian cukrzycowych. Zadecydowano o wdrożeniu takiego samego leczenia oka lewego jak w oku prawym. Pacjentka pozostaje pod dalszą opieką kliniki okulistycznej.

Wprowadzenie

Mimo postępu diagnostyki i leczenia retinopatia cukrzycowa pozostaje ciągle wiodącą przyczyną ślepoty u osób w wieku 25-74 lat. Panfotokoagulacja siatkówki wciąż jest główną metodą służącą zapobieganiu rozwojowi powikłań retinopatii cukrzycowej, c...

Mechanizm rozwoju proliferacyjnej retinopatii cukrzycowej – neowaskularyzacja

Retinopatia cukrzycowa jest poważnym powikłaniem cukrzycy, które nieleczone może prowadzić do utraty widzenia. Podłożem tego schorzenia jest patologia naczyń krwionośnych siatkówki, zarówno kapilar, jak i tętnic oraz żył. Zaburzenia w obrębie nacz...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Retinopatia cukrzycowa – przewlekłe zapalenie

Retinopatia cukrzycowa ma wiele cech przewlekłego stanu zapalnego. W ciele szklistym oczu z proliferacyjną retinopatią cukrzycową potwierdzono podwyższone stężenie licznych cytokin i chemokin prozapalnych, [...]

Powikłania proliferacyjnej retinopatii cukrzycowej

Nowo powstałe nieprawidłowe naczynia siatkówki mogą rozwijać się z krążenia żylnego lub tętniczego. Uważa się, że nie pełnią żadnej funkcji. Ściany tych [...]

Leczenie proliferacyjnej retinopatii cukrzycowej

Chociaż rola laseroterapii w leczeniu retinopatii cukrzycowej jest niepodważalna, nie jest to metoda leczenia powikłań PDR. Niewątpliwie zmniejsza ona ryzyko rozwoju tych [...]

Witrektomia z fakoemulsyfikacją czy bez niej?

Zmętnienie soczewki ogranicza wgląd w dno oka w trakcie zabiegu. Ponadto używane do endotamponady gazy powodują wtórne zmętnienia soczewki. Czasem w oczach fakijnych może [...]

Terapie łączone

W leczeniu powikłań retinopatii cukrzycowej większą skuteczność wykazują terapie łączone. W przypadku ciężkich powikłań proliferacyjnej retinopatii cukrzycowej podanie inhibitora VEGF zmniejsza ryzyko krwawień [...]

Podsumowanie

Niezależnie od rozwoju metod obrazowania leczenie proliferacyjnej retinopatii cukrzycowej stanowi ciągle duże wyzwanie dla okulistów. Mimo zaleceń w piśmiennictwie światowym natychmiastowego wprowadzenia [...]

Do góry