Opis przypadku

Siedemnastoletnia pacjentka została przyjęta na oddział okulistyczny szpitala w Zamościu z powodu oparzenia termiczno-chemicznego oczu i skóry twarzy wywołanego wybuchem mieszanki nadmanganianu potasu, glinu i siarki ubijanej w moździerzu podczas pokazów na lekcji chemii. Celem pokazu miał być spektakularny efekt błyskowy i kontrolowana eksplozja mieszanki. Poszkodowana nie miała okularów ochronnych podczas wypadku. Najlepiej skorygowana ostrość wzroku (BCVA – best corrected visual acuity) wynosiła dla oka prawego (OP) l z 2 m, dla oka lewego (OL) l z 1 m; ciśnienie wewnątrzgałkowe było w granicach normy. Podstawowe badanie okulistyczne ujawniło obrzęk powiek, liczne brązowoczarne przebarwienia skóry powiek i twarzy (ryc. 1). W badaniu w lampie szczelinowej zaobserwowano ubytki nabłonka obojga oczu, płytkie oparzenia sięgające zrębu rogówki i głębokie, ciemno zabarwione, inkrustowane resztkami substancji chemicznych oparzenia zrębu rogówki w oku lewym (ryc. 2). Poważnie wyglądające inkrustacje były skutkiem nie tylko kontaktu skóry i powierzchni oka z nadmanganianem potasu, ale również siły, z jaką cząstki substancji chemicznej uderzyły w twarz podczas wybuchu.

Zgodnie ze standardowymi zaleceniami dotyczącymi leczenia oparzenia przeprowadzono płukanie oczu za pomocą roztworu soli fizjologicznej. Ciała obce zostały dokładnie usunięte, oczyszczono załamki spojówki. 

W początkowym okresie pacjentka była leczona 1% kroplami do oczu z deksametazonem podawanymi do OP 4 razy dziennie i 2 razy dziennie do OL, kroplami do oczu z antybiotykiem, ofloksacyną, 3 razy dziennie do OP i 6 razy dziennie do OL, sztucznymi łzami bez środków konserwujących 12 razy dziennie i maścią do oczu z ofloksacyną przed snem. Zastosowano również leczenie ogólne: doksycyklinę w dawce 100 mg raz dziennie doustnie oraz witaminę C 500 mg raz dziennie doustnie. Na skórę twarzy stosowano parafinę. 

Po 3 dniach leczenia dołączono maść z witaminą A raz dziennie do obojga oczu oraz maść z deksametazonem i gentamycyną 2 razy dziennie na powieki. Kolejnym etapem leczenia terapeutycznego było zastosowanie preparatu złożonego siarczanu polikarboksymetyloglukozy i dekstranu 40, Cacicolu, do oka lewego z powodu utrzymujących się ubytków nabłonka oraz głębokich ubytków zrębu rogówki zlokalizowanych w miejscach oparzeń. Pierwszą dawkę preparatu Cacicol podano w siódmej dobie po urazie. Pacjentka otrzymała 4 dawki tego preparatu do OL w odstępach tygodniowych.