Leczenie zeza u dorosłych

dr hab. n. med. Lidia Puchalska-Niedbał

II Katedra i Klinika Okulistyki Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie

Adres do korespondencji:

dr hab. n. med. Lidia Puchalska-Niedbał

II Katedra i Klinika Okulistyki Pomorskiego

Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie

al. Powstańców Wlkp. 72, 70-111 Szczecin

e-mail: lidianiedbal@tlen.pl

  • W artykule omówiono nie tylko metody leczenia zeza u dorosłych, ale także przyczyny jego występowania, diagnostykę oraz wskazania do leczenia strabologicznego
  • Opierając się na piśmiennictwie i własnym doświadczeniu, autorka zaleca w ramach terapii zeza u dorosłych stosowanie złożonego, wielokierunkowego leczenia z uwzględnieniem fizjoterapii, ortoptyki, pryzmatów oraz operacji


Zez jest odchyleniem od stanu fizjologicznego zarówno pod względem motorycznym (zaburzona równowaga mięśniowa), jak i sensorycznym (utrata widzenia obuocznego). W związku z tym odtworzenie prawidłowego ustawienia oczu w każdym wieku jest definiowane jako chirurgia rekonstrukcyjna1, czyli operacja, która ma na celu przywrócenie lub zbliżenie do fizjologii.

Zapadalność na zeza wynosi 4% w populacji dorosłych, a wskaźnik skuteczności leczenia jest dość wysoki. Olitsky i wsp.2 stwierdzili, że wiele osób postrzega dorosłych z zezem jako mniej inteligentnych, mniej szczerych i komunikatywnych. W odniesieniu do typu odchylenia oka stwierdzono, że pacjenci z zezem zbieżnym (ezotropią) jednostronnym częściej podejmują decyzję o leczeniu operacyjnym z powodu wyglądu i profesji3.

Przyczyny zeza u dorosłych

Zez u dorosłego może być pochodzenia idiopatycznego, powstać w przebiegu dekompensacji wcześniej niewielkiego, niedającego objawów zeza ukrytego, może występować w wyniku zeza leczonego nieefektywnie w dzieciństwie (pozostały resztkowy kąt) lub jako zez rozbieżny (egzotropia) następczy, czyli późne powikłanie po wykonanej operacji zeza zbieżnego. Nagłe wystąpienie dwojenia i/lub zeza u osoby dorosłej budzi podejrzenie schorzenia OUN. W diagnostyce różnicowej powinno się uwzględniać wiele przyczyn, takich jak guz mózgu, uraz głowy, stwardnienie rozsiane, oftalmoplegia międzyjądrowa, czynnik infekcyjny (AIDS, gruźlica, kiła), krwawienia do mostu, encefalopatia Wernickego, miastenia gravis, pseudoguz oczodołu, choroba Gravesa-Basedowa, a także brać pod uwagę pochodzenie jatrogenne i inne3,4.

Diagnostyka zeza u dorosłych

Przed podjęciem leczenia zeza u dorosłych należy zadać sobie pytanie: co chcemy osiągnąć? Czy naszym celem jest tylko odtworzenie kosmetycznej równowagi mięśniowej, czy także wyleczenie czynnościowe (przywrócenie widzenia obuocznego, eliminacja dwojenia, poszerzenie pojedynczego pola widzenia obuocznego, redukcja nieprawidłowego ustawienia głowy)?

Wywiad okulistyczny powinien zawierać informacje o początku wystąpienia zeza i czasie jego trwania, o wcześniejszym leczeniu zeza, jeśli takie było prowadzone (leczenie ortoptyczne, przebyty zabieg chirurgiczny oka). Pytamy o objawy zaostrzające (...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wskazania do leczenia strabologicznego

Do wskazań do leczenia zeza u dorosłych i jego celów należą:

Metody leczenia

W terapii zeza należy spróbować różnych metod leczenia. Obok leczenia farmakologicznego zeza u dorosłych pacjentów w przebiegu konkretnych jednostek chorobowych, takich jak miastenia gravis, [...]

Efekt leczenia zeza dorosłych

Według Kushnera14 już po jednej operacji zeza około 80% dorosłych osiąga zadowalające ustawienie oczu. Nawet jeśli zez występuje od dawna, większość [...]

Powikłania

Powikłania po operacji zeza występują sporadycznie, ale należy o nich wspomnieć. Każda procedura chirurgiczna wiąże się z pewnym ryzykiem powikłań ogólnych lub miejscowych, [...]

Podsumowanie

U dorosłych operację zeza wykonuje się głównie w celu poprawy ustawienia oczu15 i/lub ograniczenia podwójnego widzenia, a przede wszystkim – poprawy jakości życia pacjenta [...]

Do góry