Alergiczne zapalenie spojówek u dzieci – kompendium wiedzy dla każdego okulisty

lek. Katarzyna Pelińska

dr n. med. Ewa Zamojska

Zakład Patofizjologii Widzenia Obuocznego i Leczenia Zeza, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
I Katedra Chorób Oczu, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Adres do korespondencji:

lek. Katarzyna Pelińska

Zakład Patofizjologii Widzenia Obuocznego i Leczenia Zeza,

Uniwersytet Medyczny w Łodzi

ul. Kopcińskiego 22, 90-153 Łódź

e-mail: katarzynapelinska@gmail.com

  • W artykule omówiono rozpoznawanie, epidemiologię i patofizjologię alergicznych zapaleń spojówek u dzieci, a także różne metody ich leczenia
  • Zaprezentowano także informacje na temat poszczególnych postaci alergicznych zapaleń spojówek


Coraz częstsze występowanie chorób ze spektrum alergii, zwłaszcza w populacji pediatrycznej, w dużym stopniu wpływa na jakość życia małych pacjentów oraz budzi uzasadnione obawy rodziców i lekarzy. Według amerykańskich badań schorzenia o charakterze nadwrażliwości immunologicznej stanowią już co piątą chorobę przewlekłą, a ich odsetek ciągle wzrasta1.

Wśród najczęściej rozpoznawanych postaci chorób alergicznych wyróżnia się: alergiczny nieżyt nosa, astmę oskrzelową, atopowe zapalenie skóry czy często obserwowane w okulistycznej praktyce klinicznej – alergiczne zapalenie spojówek (AC – allergic conjunctivitis). Naturalną ewolucją i wyrazem postępowania choroby atopowej jest tzw. marsz alergiczny, czyli przechodzenie jednej formy alergii w drugą. Alergia jest więc chorobą postępującą, obejmującą wiele narządów, a jej forma oczna, często współwystępująca z alergicznym nieżytem nosa, może na kilka lat wyprzedzać postać obejmującą układ oddechowy. To uświadamia, jak ważne w zapobieganiu poważnym implikacjom zdrowotnym w dalszym życiu dziecka są wczesne rozpoznanie postaci ocznej alergii i jej odpowiednie leczenie.

Alergie oczne stanowią grupę kilku różnorodnych stanów klinicznych, będących objawem reakcji nadwrażliwości powierzchni oka2. Najczęściej występujące typy alergii ocznej u dzieci to: sezonowe i przewlekłe alergiczne zapalenie spojówek oraz ostre alergiczne zapalenie spojówek. Do rzadszych postaci należą: wiosenne zapalenie spojówki i rogówki (VKC – vernal keratoconjunctivitis) i atopowe zapalenie spojówki i rogówki (AKC – atopic keratoconjunctivitis) czy też – obecnie uznawane za niealergiczną postać nadwrażliwości – olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówki (GPC – giant papillary conjunctivitis)3. Najczęściej zaburzenia dotyczą spojówek, rzadziej powodują zmiany skóry powiek czy rogówki, błony naczyniowej, twardówki, niekiedy powikłania alergicznych chorób oczu mogą dotyczyć siatkówki. W większości przypadków współistnieją z innymi chorobami o podłożu alergicznym – najczęściej z alergicznym nieżytem nosa4, natomiast jedynie 6% pacjentów z nadwrażliwością immunologiczną zgłasza izolowane objawy okulistyczne1. Współwystępowanie objawów ze strony różnych narządów uświadamia, jak istotnym elementem jest dokładnie zebrany wywiad i dopytanie pacjenta o inne objawy.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Rozpoznanie

Alergiczne zapalenie spojówek jest stanem rozpoznawanym na podstawie wywiadu i objawów klinicznych. Wywiad powinien być ukierunkowany na ewentualne predyspozycje rodzinne do alergii. [...]

Różnicowanie

Istnieje wiele chorób narządu wzroku, które mogą naśladować alergiczne zapalenie spojówek. W zależności od wieku pacjenta diagnostyka różnicowa obejmuje inne możliwe przyczyny. [...]

Epidemiologia

Na podstawie epidemiologicznego badania dotyczącego chorób alergicznych w Polsce (badanie ECAP) wykazano znaczący wzrost występowania alergii w ostatnich latach. Dotyczy to zwłaszcza dzieci [...]

Patofizjologia

Alergia to nadmierna swoista odpowiedź immunologiczna na czynniki środowiskowe, prowadząca do wystąpienia objawów chorobowych. W zależności od patomechanizmu wyróżniamy reakcje immunologiczne IgE-zależne, [...]

Charakterystyka alergii ocznych

Sezonowe alergiczne zapalenie spojówek (SAC – seasonal allergic conjunctivitis) jest najczęstszą formą alergicznych chorób oczu i dotyka 20-40% światowej populacji. Zgodnie z nazwą [...]

Leczenie

W terapii alergicznych zapaleń spojówek u dzieci ważne jest zarówno leczenie niefarmakologiczne, jak i farmakologiczne. Celem terapii, tak jak w przypadku innych schorzeń o charakterze alergii, [...]

Podsumowanie

Choroby alergiczne zaliczane są do jednych z najczęstszych chorób dziecięcych XXI wieku, stanowiąc nie tylko istotny problem kliniczny, ale również socjoekonomiczny. Zróżnicowanie [...]

Do góry