Zakrzep żyły siatkówki – patogeneza, diagnostyka i leczenie w podejściu interdyscyplinarnym

lek. Milena Pawłowska-Kamińska

Oddział Okulistyczny, Międzyleski Szpital Specjalistyczny w Warszawie

Adres do korespondencji:

lek. Milena Pawłowska-Kamińska

Oddział Okulistyczny, Międzyleski Szpital Specjalistyczny w Warszawie

ul. Bursztynowa 2, 04-749 Warszawa

e-mail: milena.pawlowska17@gmail.com

  • Zakrzep żyły siatkówki (RVO – retinal vein occlusion) jest ostrym stanem okulistycznym i coraz częściej diagnozowaną chorobą naczyniową siatkówki zaraz po retinopatii cukrzycowej. Autorka przedstawia współczesne spojrzenie na patogenezę i możliwości diagnostyczno-terapeutyczne związane z tą chorobą, kładąc nacisk na znaczenie współpracy wielospecjalistycznej w procesie terapeutycznym

Zakrzep żyły siatkówki jest drugą po retinopatii cukrzycowej najczęściej występującą chorobą naczyniową siatkówki na świecie. Zwykle jest związany z zaawansowanym wiekiem i powszechnie występującymi u starszych osób czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, takimi jak nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, miażdżyca naczyń, cukrzyca czy otyłość1-3. Odpowiednie leczenie i profilaktyka mają znaczący wpływ na obniżenie częstości występowania tej choroby i poprawę wyników leczenia.

Niemniej RVO jest przede wszystkim ostrym stanem okulistycznym wymagającym niezwłocznej pomocy lekarskiej – nie tylko okulisty. Sam zakrzep bowiem może być jedynie objawem ukrytego poważniejszego stanu ostrego, np. udaru mózgu, przemijającego ataku niedokrwiennego mózgu, zakrzepu czy przetoki tętniczo-żylnej zatoki jamistej lub istotnego zwężenia tętnicy szyjnej. Udowodniono związek niedokrwienia siatkówki występujący m.in. w zakrzepie z obecnością w mózgu rozsianych ostrych ognisk niedokrwienia, które mogą pozostać bezobjawowe4-6. Po wykluczeniu wymienionych stanów nagłych należy dalej – w trybie ambulatoryjnym, poszukiwać ogólnoustrojowych przyczyn wystąpienia RVO (o czym w dalszej części artykułu). Zakrzep żyły siatkówki jest bowiem okulistycznym objawem patologii ogólnoustrojowej.

Szacuje się, że w 2015 r. RVO dotyczył ok. 28 mln osób, osiągając wskaźnik chorobowości na poziomie 0,77%. W porównaniu z badaniami z 2010 r. wzrósł on z 0,52%7. Powyższa tendencja wzrostowa jest niepokojąca ze względu na okulistyczne powikłania zakrzepu, takie jak obrzęk plamki czy patologiczna neowaskularyzacja z progresją w kierunku jaskry, które mogą trwale znacznie obniżyć ostrość wzroku i jakość życia pacjenta, obciążając dodatkowo koniecznością częstych kontroli i długotrwałego leczenia nie tylko samego chorego, lecz także jego rodzinę. Za przyczyny wzrostu badacze uznają starzenie się społeczeństwa w skali globalnej oraz coraz częściej występujące w populacji nadciśnienie tętnicze i miażdżycę naczyń związaną z dyslipidemią. Są to najsilniej związane z wystąpieniem zakrzepu czynniki ryzyka, które mogą zostać wykryte dopiero, kiedy pacjent zgłosi się do okulisty z zakrzepem4,7.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Etiologia

Zakrzep żyły siatkówki można zakwalifikować w zależności od jego umiejscowienia jako zakrzep żyły środkowej siatkówki (CRVO – central retinal vein occlusion) lub [...]

Diagnostyka

Pacjenci, u których wystąpił RVO, najczęściej zgłaszają nagłe bezbolesne pogorszenie widzenia w jednym oku – opisywane jest przez nich jako uogólnione zamazane widzenie, [...]

Postępowanie terapeutyczne

Stosowane zwykle przez okulistów leczenie ogólne zorientowane jest na poprawę reologii krwi. Obejmuje ono: dożylne nawodnienie, pentoksyfilinę, glikozaminoglikany, steroidoterapię i – najczęściej [...]

Opis przypadku

Na ostry dyżur okulistyczny zgłosiła się 28-letnia kobieta z bezbolesnym, utrzymującym się od 4 dni pogorszeniem widzenia okiem prawym. Pacjentka opisywała swoje [...]

Podsumowanie

Wczesna interwencja i współpraca interdyscyplinarna lekarzy w zakresie leczenia i diagnostyki przyczyn zakrzepu żyły siatkówki ma fundamentalne znaczenie. Jakkolwiek RVO jest ostrym stanem okulistycznym [...]

Do góry