Płyn w worku osierdziowym u pacjenta w trakcie terapii onkologicznej jest stosunkowo częstą patologią w praktyce klinicznej. Przyczyną wysięku są najczęściej przerzuty nowotworów płuca i piersi, a także czerniaka, chłoniaka Hodgkina i innych chłoniaków. Rzadziej płyn gromadzi się w przebiegu pierwotnie złośliwego nowotworu serca, zakażenia oportunistycznego, powikłań związanych z radio- lub chemioterapią.

Obraz kliniczny jest bardzo różny. Płyn może być wykryty przypadkowo podczas rutynowego badania echokardiograficznego u chorego bez objawów, a z drugiej strony tamponada serca lub zaciskające zapalenie osierdzia mogą prowadzić do niestabilności hemodynamicznej, a nawet zgonu pacjenta. Postępowanie zależy od etiologii płynu oraz rokowania w chorobie podstawowej i obejmuje leczenie farmakologiczne, perikardiocentezę, skleroterapię, perikardiotomię balonową lub nawet kardiochirurgiczne usunięcie osierdzia. Rokowanie pacjentów z nowotworowym wysiękiem osierdziowym jest poważne, ponieważ ich choroba jest zwykle bardziej zaawansowana. W artykule omówiono epidemiologię i etiologię, patofizjologię, prezentację kliniczną, metody diagnostyczne, postępowanie i rokowanie związane z płynem w osierdziu u pacjenta leczonego onkologicznie. Ponadto przedstawiono charakterystyczne cechy choroby osierdzia w następstwie radio- i chemioterapii oraz leczenia immunosupresyjnego.

Epidemiologia i etiologia

W krajach rozwiniętych i wysoko uprzemysłowionych nowotwór złośliwy jest przyczyną przewlekłego wysięku osierdziowego u 10-25% chorych. Rozpoznanie etiologii nowotworowej płynu opiera się na potwierdzeniu złośliwego naciekania w osierdziu lub obec...

Patofizjologia

U pacjentów z nowotworami złośliwymi choroba osierdzia może rozwinąć się w wyniku:

• bezpośredniego naciekania osierdzia przez nowotwór lub wystąpienia przerzutów drogą krwiopochodną do osierdzia
• toksyczności związanej z chemio- lub radioterapią
• infekcji oportunistycznej w czasie stosowania terapii immunosupresyjnej.

Wysięk osierdziowy spowodowany nowotworem złośliwym najczęściej powstaje na skutek bezpośredniego miejscowego szerzenia się nowotworu na osierdzie ścienne (na przykład w zaawansowanym raku płuca, piersi, międzybłoniaku opłucnej lub raku przełyku) ...