Temat numeru

Przypadkowo wykryta leukocytoza w morfologii krwi – dalsze postępowanie z pacjentem

lek. Agnieszka Lewosiuk1
dr hab. n. med. Joanna Rupa-Matysek2
dr hab. n. med. Katarzyna Brzeźniakiewicz-Janus, prof. UZ1

1Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii, Radioterapii, Uniwersytet Zielonogórski, Wielospecjalistyczny Szpital Wojewódzki w Gorzowie Wielkopolskim

2Katedra i Klinika Hematologii i Transplantacji Szpiku, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Adres do korespondencji:

dr hab. n. med. Katarzyna Brzeźniakiewicz-Janus, prof. UZ

Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii, Radioterapii, Uniwersytet Zielonogórski Wielospecjalistyczny Szpital Wojewódzki w Gorzowie Wielkopolskim

ul. Dekerta 1, 66-400 Gorzów Wlkp.

e-mail: k.brzezniakiewicz@wp.pl

  • Leukocytoza stanowi częste zaburzenie towarzyszące stanom chorobowym, które zazwyczaj nie wynikają z pierwotnej choroby układu krwiotwórczego – jest to naturalna reakcja organizmu na proces chorobowy. Z tego powodu nie powinna być nigdy bagatelizowana. Jednak nieprzemyślane kierowanie każdego przypadku leukocytozy do dalszej diagnostyki hematologicznej jest niewłaściwe, a nawet wręcz szkodliwe dla chorego, ponieważ może opóźnić rozpoznanie właściwej jednostki chorobowej. Niniejszy artykuł podpowiada, jak powinno wyglądać dalsze postępowanie przy przypadkowym wykryciu leukocytozy w morfologii krwi pacjenta

Leukocytoza, czyli wzrost liczby leukocytów (WBC – white blood cells) we krwi obwodowej, jest częstym problemem klinicznym i powodem konsultacji hematologicznych. W diagnostyce różnicowej należy uwzględnić podłoże nienowotworowe i schorzenia nowotworowe. Liczne przyczyny leukocytozy wiążą się z różnorodnymi objawami klinicznymi – od postaci bezobjawowych do odczynu białaczkowego (WBC >50 × 109/l) oraz objawów hiperleukocytozy z klinicznymi objawami leukostazy związanymi z zaburzeniami perfuzji tkanek.

Rozpoznanie leukocytozy należy ustalać na podstawie obowiązujących dla danego przypadku norm z uwzględnieniem tych dla określonego analizatora medycznego (metoda impedancyjna lub optyczna) oraz wieku pacjenta (np. norma liczby leukocytów u noworodka sięga 38 × 109/l), a także w przypadku kobiet w wieku rozrodczym – typowych zmian w przebiegu ciąży. W ocenie leukocytozy istotną rolę odgrywa analiza poszczególnych populacji krwinek białych, ich morfologia, dojrzałość, a także pozostałych elementów morfotycznych krwi obwodowej, w tym szczególnie stężenia hemoglobiny oraz wartości wskaźników czerwonokrwinkowych i liczby płytek krwi1.

Subpopulacje leukocytów

W obrębie leukocytów krwi obwodowej wyróżniamy:

  • granulocyty, w skład których wchodzą:
    • neutrofile
    • eozynofile
    • bazofile
  • monocyty
  • limfocyty
  • atypowe leukocyty, których nie identyfikuje analizator medyczny, natomiast w rozmazie krwi obwodowej mogą to być pobudzone limfocyty lub młode komórki limfoidalne lub mieloidalne – blasty.

Analizatory medyczne za pomocą pomiaru objętości leukocytów pozwalają na identyfikację 3 populacji komórek, w tym neutrofilów, limfocytów i komórek o wielkości pośredniej, obejmujących pozostałe leukocyty. Natomiast połączenie badań fizykochemiczn...

  • dominującej subpopulacji leukocytów w leukocytozie
  • czasie trwania leukocytozy
  • obecności współistniejących zaburzeń, w tym innych nieprawidłowości w morfologii krwi, takich jak niedokrwistość, nadkrwistość czy zaburzenia liczby płytek krwi2.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wybrane przyczyny leukocytozy

Wybór właściwej ścieżki diagnostycznej należy oprzeć na znajomości przyczyn zwiększenia poszczególnych subpopulacji leukocytów (tab. 2)4-6.

Leukocytoza w przebiegu infekcji

Przed skierowaniem pacjenta do dalszej diagnostyki hematologicznej leukocytozy należy wykluczyć infekcje bakteryjne prowadzące od łagodnej do umiarkowanej leukocytozy (11 × 109/l-30 [...]

Nieinfekcyjne przyczyny leukocytozy

W tabeli 2 wymienione zostały liczne nieinfekcyjne przyczyny leukocytozy, do których należą: nadwrażliwość na leki, niektóre choroby autoimmunologiczne, stan po niektórych [...]

Diagnostyka różnicowa leukocytozy

Do badań pomocniczych, które nie są zarezerwowane wyłącznie dla ośrodków referencyjnych i są dostępne w większości również w trybie ambulatoryjnym, zaliczyć [...]

Objawy hematologiczne w przebiegu leukocytozy

Do objawów sugerujących nowotwory hematologiczne należą:

Podejrzenie choroby rozrostowej szpiku

Przed rozpoznaniem różnicowym leukocytozy należy wykluczyć obecność pseudoleukocytozy spowodowanej zlepianiem się płytek krwi lub wytrąconych cząstek białka w krioglobulinemii. W praktyce [...]

Szczególne sytuacje

Do ważnych przyczyn leukocytozy z neutrofilią i/lub eozynofilią i/lub bazofilią należą nowotwory mieloproliferacyjne, czyli klonalne proliferacje pluripotencjalnych komórek macierzystych, charakteryzujące się [...]

Odczyn białaczkowy

Szczególnym przykładem leukocytozy jest odczyn białaczkowy (leukemoid reaction). Jest on stanem, w którym stwierdzamy leukocytozę >50 × 109/l niewynikającą z pierwotnej [...]

Wybrana diagnostyka hematologiczna

Ocena cytometryczna leukocytów krwi obwodowej posłuży do pogłębienia diagnostyki w przypadku stwierdzenia w rozmazie krwi obwodowej patologicznych komórek układu krwiotwórczego, co [...]

Podsumowanie

Leukocytoza stanowi częste zaburzenie towarzyszące stanom chorobowym, które zazwyczaj nie wynikają z pierwotnej choroby układu krwiotwórczego. Nieprzemyślane kierowanie każdego przypadku leukocytozy [...]
Do góry