Standardy postępowania
Moczenie nocne – standard postępowania
lek. Karina Felberg
dr hab. n. med. Małgorzata Baka-Ostrowska
- Omówienie przyczyn moczenia nocnego związanych z nadmierną produkcją moczu, zmniejszoną pojemnością pęcherza czy zaburzeniami snu
- Rola dzienniczka mikcji w diagnostyce zaburzeń oddawania moczu w nocy
- Metody leczenia moczenia nocnego u dzieci: regulacja podaży płynów, stosowanie desmopresyny oraz wykorzystywanie alarmu wybudzeniowego
Moczenie nocne (nocturnal enuresis) to nieświadome oddawanie moczu w czasie snu przez dziecko, które ukończyło 5 lat bądź opanowało trening czystości. Problem moczenia nocnego dotyczy 13-15% dzieci do 7 roku życia, 5-8% dzieci w wieku 7-10 lat, 2% nastolatków i 1% dorosłych.
Etiologia
Ważną rolę w występowaniu moczenia nocnego odgrywa czynnik genetyczny. Jeśli oboje rodzice moczyli się w dzieciństwie, prawdopodobieństwo wystąpienia tego problemu u dziecka wzrasta do 77%. Ryzyko to spada do 43% w przypadku jednego rodzica dotkniętego tą dolegliwością i do 15%, jeśli żadne z rodziców nie moczyło się w nocy.
Znanych jest kilka przyczyn moczenia nocnego, które mogą występować pojedynczo lub jako czynniki współistniejące. Możemy je podzielić na trzy grupy:
- przyczyny związane z pęcherzem
- przyczyny związane z produkcją moczu
- przyczyny związane z czynnością ośrodkowego układu nerwowego.
Wśród czynników powodujących wystąpienie moczenia nocnego związanych z pęcherzem należy wymienić nocną nadczynność wypieracza (NNW) i zmniejszenie oczekiwanej pojemności pęcherza moczowego (OPP). NNW to stan, w którym niepohamowane skurcze pęcherza występujące w nocy powodują wzrost ciśnienia śródpęcherzowego i bezwiedne oddanie porcji moczu. Dziecko zazwyczaj moczy się kilka razy w ciągu nocy. Zmniejszenie OPP objawia się najczęściej również w porze dnia w postaci częstego oddawania małych porcji moczu (częstomocz).
Inną przyczyną moczenia nocnego może być zwiększona produkcja moczu w nocy wynikająca z przyjmowania płynów przed snem, a zwłaszcza płynów wysokoosmotycznych (np. mleka, soków owocowych), lub spowodowana niedoborem wazopresyny. Wazopresyna jest hormonem antydiuretycznym wydzielanym przez przysadkę mózgową. Jej niedobór prowadzi do produkcji dużej ilości słabo zagęszczonego moczu (niski ciężar właściwy moczu).
Wśród innych przyczyn związanych z czynnością ośrodkowego układu nerwowego należy wymienić podwyższony próg pobudliwości, czyli odczytywanie impulsów z wypełnionego pęcherza jako impulsy podprogowe, nieprowadzące do reakcji wybudzenia. Podczas głę...
Diagnostyka
Podczas diagnostyki moczenia nocnego należy wykluczyć choroby ogólnoustrojowe (np. cukrzycę, przewlekłą chorobę nerek, moczówkę prostą), zaburzenia psychiatryczne oraz wady anatomiczne układu moczowo-płciowego.
