Kaszel to mimowolny odruch lub wywołany świadomie wytężony manewr wydechowy polegający na nagłym wydaleniu powietrza z dolnych dróg oddechowych, którego celem jest usunięcie zalegającej wydzieliny lub ciała obcego. Jest to trójfazowy odruch motoryczny: rozpoczyna się wdechem (faza wdechowa), z następczym wzmożonym wysiłkiem wydechowym przy zamkniętej nagłośni (faza sprężania), po czym dochodzi do gwałtownego wyrzutu powietrza z dróg oddechowych (faza wyrzutowa).

Odruch kaszlowy jest jednym z podstawowych fizjologicznych mechanizmów ułatwiających oczyszczanie dróg oddechowych. Powstaje w odpowiedzi na drażnienie receptorów zlokalizowanych w gardle, krtani oraz oskrzelach. W wywoływaniu tego odruchu biorą udział włókna nerwu błędnego, a także nerwu trójdzielnego, językowo-gardłowego i krtaniowego górnego. Impulsy motoryczne są przesyłane do efektorów za pośrednictwem nerwu krtaniowego wstecznego oraz nerwów rdzeniowych^1-3.

Istnieje kilka klasyfikacji pozwalających scharakteryzować kaszel. W praktyce najbardziej przydatny jest podział według czasu utrzymywania się objawu. Kryterium to umożliwia wstępne zróżnicowanie potencjalnych przyczyn dolegliwości.

Ze względu na czas trwania kaszlu wyróżniamy:

• kaszel ostry – trwający do 3 tygodni
• kaszel przewlekły – w tym przypadku nie ma jednoznacznie zdefiniowanych ram czasowych pozwalających sklasyfikować kaszel jako przewlekły; w opublikowanych definicjach ustalono dolną granicę czasu trwania kaszlu przewlekłego na 3-12 tygodni
• kaszel podostry – trwa 3-8 tygodni, wynika najczęściej z nadwrażliwości, która jest konsekwencją przebytej infekcji. Tego rodzaju kaszlu nie ujęto we wszystkich klasyfikacjach, a jedynie uwzględniono go w niektórych.