Gorączka z bólem gardła to jedne z najczęściej zgłaszanych przez pacjentów objawów, zwłaszcza w populacji dziecięcej. Zazwyczaj przyczyną tych dolegliwości są infekcje wirusowe, a tylko w stosunkowo niewielkim odsetku przypadków (10-30%) zakażenia bakteryjne, a tak naprawdę tylko jedno – zakażenie paciorkowcem β-hemolizującym z grupy A (GAS – group A Streptococcus)¹. Tylko ono upoważnia, a nawet w pewnym sensie obliguje, do wdrożenia odpowiedniej i skutecznej antybiotykoterapii. Szczególną postacią zakażenia paciorkowcowego, budzącą wciąż powszechny niepokój, a nawet strach, jest szkarlatyna (inaczej: płonica), czyli angina z typową wysypką płoniczą, wywoływana przez GAS produkujące jedną z 12 toksyn erytrogennych u osób nieposiadających przeciwciał przeciw tym toksynom. Główną rolę odgrywają co prawda toksyny typu A, C i SSA, ale płonicę można przechodzić nawet więcej niż 3 razy w życiu, a typową anginę paciorkowcową jeszcze częściej².

Wielu z nas, lekarzy, obawia się możliwości wystąpienia powikłań w przypadku niesłusznie przyjętej postawy wyczekującej i rezygnacji z antybiotykoterapii. Część z nas także, aby uniknąć powtórnej wizyty w celu modyfikacji leczenia, przepisuje niemal na każde zaczerwienienie gardła z gorączką antybiotyk, w sytuacji gdy według badań zapalenia gardła wywoływane są najczęściej przez wirusy – z tego względu zapalenia gardła są najczęstszą przyczyną nadmiernej, zbędnej i stymulującej oporność bakterii antybiotykoterapii. Nasuwa się więc pytanie: czy podczas pierwszej wizyty chorego z zapaleniem gardła można ustalić odpowiednie rozpoznanie i wdrożyć racjonalne leczenie? Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca.

Po pierwsze, angina paciorkowcowa na ogół nie występuje u dzieci do 2-3 roku życia, takie przypadki są niebywałą rzadkością. Sięganie w takich okolicznościach po skomplikowaną diagnostykę czy antybiotykoterapię jest absolutnie nieracjonalne.

Po drugie, aby rozpoznać anginę paciorkowcową poza obrazem klinicznym, którego najważniejsze cechy przedstawia skala Centora/McIsaaca (tab. 1)1,3-6, a prawdopodobieństwo zakażenia paciorkowcowego i sposób postępowania uzależniony od uzyskanej z ta...