Podsumowanie

W przeciwieństwie do innych typów mukopolisacharydoz, w przypadku których pacjenci wykazują znacznie nasilone objawy somatyczne, u chorych na MPS III występują głównie zaburzenia funkcji poznawczych oraz objawy neurologiczne. Niezależnie od postaci MPS III opóźnienie rozwoju mowy jest obecne praktycznie w każdym przypadku19. Objawy somatyczne, takie jak: pogrubiałe rysy twarzy, wydatne brwi, sztywne włosy, hepatomegalia, zmiany stawowe, mogą być bardzo subtelne, ale w przypadku ich stwierdzenia należy skierować pacjenta na dalszą diagnostykę.

Prawdziwym wyzwaniem są osoby z łagodniejszą postacią choroby, u których nie występują cechy dysmorfii. Izolowany opóźniony rozwój mowy z prawidłowym rozwojem w innych sferach nie jest sytuacją rzadką, dlatego u chorych na MPS III często rozpoznaje się idiopatyczne opóźnienie rozwoju mowy. W przypadku innych pacjentów, u których występują cechy całościowych zaburzeń rozwojowych, często stawiana jest diagnoza zaburzeń ze spektrum autyzmu. W przypadku pacjentów prezentujących znaczną nadruchliwość, pobudzenie, impulsywność nietrudno o ustalenie rozpoznania zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD – attention-deficit hyperactivity disorder).

To, co wyróżnia dzieci z chorobą Sanfilippa, to przede wszystkim bardzo powolny postęp rozwoju lub jego regres oraz problemy ze snem.

Obecnie nie ma dostępnych terapii enzymatycznych dla pacjentów z MPS III. Ze względu na to, że proces chorobowy toczy się głównie w OUN, ograniczona penetracja substancji terapeutycznych przez barierę krew–mózg jest ogromnym problemem. Prowadzonych jest wiele badań klinicznych dotyczących leczenia choroby Sanfilippa, a największe nadzieje wiązane są z terapiami genowymi. Wstępne wyniki tych badań są bardzo obiecujące, kluczowe jest jednak jak najwcześniejsze wdrożenie leczenia. Dlatego potrzeba skutecznej i niezwłocznej diagnostyki w przypadku podejrzenia choroby Sanfilippa.

ABSTRACT

The diagnostic odyssey of patients with Sanfilippo disease

Mucopolysaccharidosis type III (Sanfilippo Disease) is the most common mucopolysaccharidosis. Diagnostic problems are related to the presence of benign somatic symptoms. The disease mainly involves the central nervous system, so the major symptoms comprise speech delay, hyperactivity and sleep disorders. Patients can also develop epilepsy and cardiologic, orthopedic and otolaryngologic problems. Patients need an interdisciplinary approach. Because of the progressive nature of the disease, diagnosis should be made as early as possible.

Piśmiennictwo

1. Lamming DW, Bar-Peled L. Lysosome: the metabolic signaling hub. Traffic 2019;20(1):27-38. doi: 10.1111/tra.12617

2. Fedele AO. Sanfilippo syndrome: causes, consequences and treatments. Appl Clin Genet 2015;8:269-81. doi: 10.2147/TACG.S57672

3. Bigger BW, Begley DJ, Virgintino D, et al. Anatomical changes and pathophysiology of the brain in mucopolysaccharidosis disorders. Mol Genet Metab 2018;125(4):322-31. doi: 10.1016/j.ymgme.2018.08.003

4. McGlynn R, Dobrenis K, Walkley SU. Differential subcellular localization of cholesterol, gangliosides and glycosaminoglycans in murine models of mucopolysaccharide storage disorders. J Comp Neurol 2004;480(4):415-26. doi: 10.1002/cne.20355

5. Meyer A, Kossow K, Gal A, et al. Scoring evaluation of the natural course of mucopolysaccharidosis type IIIA (Sanfilippo syndrome type A). Pediatrics 2007;120(5):e1255-61. doi: 10.1542/peds.2007-0282

6. Nijmeijer SCM, van den Born LI, Kievit AJA, et al. The attenuated end of the phenotypic spectrum in MPS III: from late-onset stable cognitive impairment to a non-neuronopathic phenotype. Orphanet J Rare Dis 2019;14(1):249. doi: 10.1186/s13023-019-1232-0

7. Moog U, van Mierlo I, van Schrojenstein Lantman-de Valk HM, et al. Is Sanfilippo type B in your mind when you see adults with mental retardation and behavioral problems? Am J Med Genet C Semin Med Genet 2007;145C(3):293-301. doi: 10.1002/ajmg.c.30142

8. Mahon LV, Lomax M, Grant S, et al. Assessment of sleep in children with mucopolysaccharidosis type III. PLoS One 2014;9(2):e84128. doi: 10.1371/journal.pone.0084128

9. Palmucci S, Attinà G, Lanza ML, et al. Imaging findings of mucopolysaccharidoses: a pictorial review. Insights Imaging 2013;4(4):443-59. doi: 10.1007/s13244-013-0246-8

10. Barone R, Cocuzza MD, Guida C, et al. EEG features in patients with mucopolysaccharidoses III at different disease stages. J Inherit Metab Dis 2016;39(Suppl 1):S186

11. Bonanni P, Volzone A, Randazzo G, et al. Nocturnal frontal lobe epilepsy in mucopolysaccharidosis. Brain Dev 2014;36(9):826-9. doi: 10.1016/j.braindev.2013.12.002

12. Delgadillo V, O'Callaghan Mdel M, Gort L, et al. Natural history of Sanfilippo syndrome in Spain. Orphanet J Rare Dis 2013;8:189. doi: 10.1186/1750-1172-8-189

13. Barone R, Pellico A, Pittalà A, et al. Neurobehavioral phenotypes of neuronopathic mucopolysaccharidoses. Ital J Pediatr 2018;44(Suppl 2):121. doi: 10.1186/s13052-018-0561-2

14. Mariotti P, Della Marca G, Iuvone L, et al. Sleep disorders in Sanfilippo syndrome: a polygraphic study. Clin Electroencephalogr 2003;34(1):18-22. doi: 10.1177/155005940303400108. PMID: 12515448.

15. Leighton SE, Papsin B, Vellodi A, et al. Disordered breathing during sleep in patients with mucopolysaccharidoses. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2001;58(2):127-38. doi: 10.1016/ s0165-5876(01)00417-7

16. Lin HY, Chen MR, Lin SM, et al. Cardiac characteristics and natural progression in Taiwanese patients with mucopolysaccharidosis III. Orphanet J Rare Dis 2019;14(1):140. doi: 10.1186/s13023-019-1112-7

17. Misumi I, Chikazawa S, Ishitsu T, et al. Atrioventricular block and diastolic dysfunction in a patient with Sanfilippo C. Intern Med 2010;49(21):2313-6. doi: 10.2169/internalmedicine.49.4210

18. White KK, Karol LA, White DR, et al. Musculoskeletal manifestations of Sanfilippo Syndrome (mucopolysaccharidosis type III). J Pediatr Orthop 2011;31(5):594-8. doi: 10.1097/BPO.0b013e31821f5ee9

19. Héron B, Mikaeloff Y, Froissart R, et al. Incidence and natural history of mucopolysaccharidosis type III in France and comparison with United Kingdom and Greece. Am J Med Genet A 2011;155A(1):58-68. doi: 10.1002/ajmg.a.33779

Do góry