Meandry psychiatrii

Zastosowanie techniki hipnozy w leczeniu zaburzeń psychicznych

Dr n. med. Michał Mielimąka1

Dr n. med. Katarzyna Cyranka2

1Katedra Psychoterapii, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, przewodniczący Komisji ds. Hipnozy Klinicznej Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego
2Katedra Psychoterapii, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum

Adres do korespondencji: Dr n. med. Michał MielimąkaKatedra Psychoterapii, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicumul. Lenartowicza 1431-138 Krakówtel. 12 633 12 03e-mail: michal.mielimaka@uj.edu.pl

Sugestia w hipnozie jak lek w strzykawce – przedstawiamy możliwości zastosowania techniki hipnozy jako elementu kompleksowego, nowoczesnego leczenia zaburzeń psychicznych w świetle doniesień naukowych.

Rys historyczny

Najwcześniejsze doniesienia o zastosowaniu sugestii w celu modelowania przebiegu procesów terapeutycznych sięgają czasów starożytnych.[1] Jednak pierwszym przykładem używania sugestii na dużą skalę w ramach stosunkowo dobrze opisanej, ustrukturyzowanej i szeroko stosowanej teorii jest mesmeryzm rozpowszechniony w lecznictwie pod koniec XVIII wieku. Istnienie fluidu magnetycznego opisywał już w XVI wieku szwajcarski lekarz Paracelsus, jednak to niemiecki lekarz Franz Anton Mesmer w latach 70. XVIII wieku stworzył koncepcję magnetyzmu zwierzęcego.[1,2] Postulując istnienie wszechobecnego magnetycznego fluidu, którego nierównomierne rozłożenie jest przyczyną występowania zaburzeń zdrowia, stworzył sugestię silnie oddziałującą w prowadzonych przez niego oraz jego uczniów i wyznawców procesach terapeutycznych. Co więcej, uważał, iż układ nerwowy jest szczególnie wrażliwy na oddziaływanie fluidu, dlatego jego oddziaływania obejmowały często leczenie dolegliwości, które współcześnie są klasyfikowane jako objawy zaburzeń psychicznych. Żywa dyskusja środowiska naukowego na temat słuszności podstawowych założeń mesmeryzmu trwała kilkanaście lat. W 1777 roku Mesmer został usunięty z wydziału Medycznego Uniwersytetu Wiedeńskiego, a w 1784 powołana przez monarchę francuska komisja królewska orzekła, iż nie istnieją wystarczające przesłanki naukowe uzasadniające uznanie istnienia fluidu zwierzęcego.[1-3] Mimo niekorzystnego werdyktu Mesmer nie zaprzestał praktykowania, a wielu jego pacjentów wciąż uzyskiwało w toku leczenia znaczną poprawę. Z perspektywy współczesnej wiedzy praktyki Mesmera należy zakwalifikować do sprawnie prowadzonych oddziaływań sugestywnych, a skuteczność stosowanych przez niego zabiegów w dużym stopniu wynikała z efektu licznych werbalnych i niewerbalnych sugestii, z których główną było założenie istnienia magnetycznego fluidu podlegającego wpływowi dobrze przeszkolonego i utalentowanego lekarza. Terapie prowadzone przez Mesmera stanowią cenne źródło wiedzy na temat oddziaływania sugestii na różnorodne funkcje organizmu, w tym na procesy emocjonalne i poznawcze.

Sigmund Freud, prowadząc obserwacje pracy klinicznej i naukowej francuskich lekarzy neurologów – Jean-Martina Charcota oraz Hippolyte’a Bernheima – dostrzegł potencjał terapeutyczny sugestii stosowanych w stanie hipnozy i rozpoczął używanie tej te...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Hipnoza dziś

Współcześnie zjawisko hipnozy w leczeniu zaburzeń zdrowia, w tym zaburzeń psychicznych, wykorzystuje się na wiele sposobów.

Definicja hipnozy

Ze względu na dużą różnorodność koncepcji teoretycznych, tłumaczących zjawisko hipnozy, wyodrębnienie jednej, uniwersalnej definicji jest niezmiernie trudne. Na szczególną uwagę zasługuje [...]

Zastosowanie kliniczne techniki hipnozy

W opublikowanym w 2012 roku przeglądzie Cochrane na temat skuteczności zastosowania techniki hipnozy w grupie osób chorujących na schizofrenię wskazano na [...]

Ograniczenia zastosowania techniki hipnozy

Przytoczone w tym artykule przeglądy systematyczne oraz opisy przypadków zastosowania techniki hipnozy w leczeniu zaburzeń psychicznych wskazują, iż kompetentne jej używanie [...]

Podsumowanie

1. Zjawisko hipnozy w leczeniu zaburzeń zdrowia skutecznie wykorzystuje się od lat, opierając się na różnorodnych teoriach tłumaczących fenomen zwiększonej podatności [...]
Do góry