Bez farmakoterapii

Czy dieta i wysiłek fizyczny mają znaczenie w leczeniu zaburzeń psychicznych?

Dr n. med. Beata Galińska-Skok1
Prof. dr hab. med. Agata Szulc2

1Klinika Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku
2Klinika Psychiatryczna Wydziału Nauki o Zdrowiu, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji: Dr Beata Galińska-Skok, Klinika Psychiatrii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, pl. Brodowicza 1, 16-070 Choroszcz, e-mail: beata.galinska@umb.edu.pl

Zanim nastała era leczenia zaburzeń psychicznych za pomocą leków psychotropowych, przez setki lat lekarze i pacjenci korzystali z dostępnych naturalnych środków. Jednym z nich była i nadal jest dieta. Już Hipokrates w IV wieku p.n.e. twierdził, że choroba dotyczy człowieka jako całości, a nie tylko części jego organizmu, i zalecał leczenie dietą.

Globalizacja przemysłu żywieniowego doprowadziła do zmian żywieniowych w krajach rozwiniętych i rozwijających się w kierunku konsumpcji pokarmów wysokoenergetycznych, ale mniej wartościowych w stosunku do tradycyjnego, zdrowszego sposobu żywienia. Dobrej jakości dieta charakteryzuje się wysoką konsumpcją owoców, warzyw, całych ziaren zbóż, orzechów, nasion i ryb, a ograniczonym spożyciem przetworzonej żywności.

Depresja i lęk a interwencje dietetyczne

Obecnie wiadomo na podstawie wyników badania Global Burden of Diseases, że niezdrowa dieta jest główną przyczyną wczesnej śmiertelności na świecie.[1] To również znaczący czynnik ryzyka nie tylko w chorobach układu krążenia, nowotworach i cukrzycy, lecz również w depresji i lęku, które stanowią odpowiednio 40,5 i 14,6 proc. obciążenia chorobami w społeczeństwie.

Na przykład wśród japońskich pracowników wykazano związki pomiędzy częstością spożycia smażonego jedzenia a nasileniem objawów depresji i zmniejszeniem oporności na depresję, mierzonej jako zdolność do radzenia sobie ze stresem w obliczu przeciwności losu.[2] Wobec powyższego interwencje dietetyczne mogą mieć zastosowanie w prewencji i leczeniu depresji oraz lęku. Natomiast w grupie australijskich pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej obserwowano poprawę w zakresie objawów depresji, lęku i w skali nasilenia stresu oraz spożycia substancji odżywczych po odbyciu u psychologa w ciągu 12 tygodni sześciu wizyt dotyczących diety i aktywności fizycznej.[3]

Prewencja depresji poprzez strategie żywieniowe wobec osób z grupy ryzyka jest obecnie celem europejskiego badania MooDFOOD.[4] Bierze w nim udział 1000 osób z nadwagą i podwyższonymi objawami depresji, niespełniającymi kryteriów epizodu depresji. W rocznej obserwacji porównywane jest prawdopodobieństwo i efektywność dwóch różnych strategii żywieniowych: suplementacji substancjami odżywczymi i terapii dotyczącej zmian zachowań żywieniowych. Za punkt końcowy badania przyjęto początek epizodu depresji, a wyniki badania będą znane w 2019 roku.

Dieta i funkcje poznawcze

Od tysięcy lat dieta odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu zdolności poznawczych i ewolucji mózgu. Wiele substancji odżywczych wywiera wpływ na funkcje poznawcze poprzez regulację neurotransmisji, przekaźnictwa synaptycznego, płynności błon komórk...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Depresja i lęk a interwencje dietetyczne

Obecnie wiadomo na podstawie wyników badania Global Burden of Diseases, że niezdrowa dieta jest główną przyczyną wczesnej śmiertelności na świecie.[1] To [...]

Dieta i funkcje poznawcze

Od tysięcy lat dieta odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu zdolności poznawczych i ewolucji mózgu. Wiele substancji odżywczych wywiera wpływ na funkcje [...]

Dostępne rozwiązanie – dieta śródziemnomorska

Czym się różni dieta z obszaru basenu Morza Śródziemnego od innych diet europejskich? Wysoką konsumpcją owoców, warzyw, roślin strączkowych, zbóż, ryb, [...]

Nie tylko dieta, lecz także styl życia

Obecnie wyróżnia się siedem potencjalnych czynników choroby Alzheimera, które są możliwe do modyfikacji:

Aktywność fizyczna a plastyczność mózgu

Na poziomie komórkowym ćwiczenia fizyczne pobudzają angiogenezę, neurogenezę i synaptogenezę. Aktywność fizyczna zwiększa ekspresję BDNF i genu IGF-1 oraz stężenia białek [...]

Styl życia a struktura i funkcje mózgu

Paradoksalnie osoby chorujące na anorexia nervosa i stosujące ćwiczenia fizyczne oraz ograniczenia kaloryczne mają większy rozmiar hipokampa niż osoby zdrowe, niećwiczące [...]

Podsumowanie

1. Niezdrowa dieta ma wpływ na nasilenie objawów depresji, a interwencje dietetyczne poprawiają stan pacjentów w zakresie objawów depresji, lęku i [...]

Do góry