Dążymy do celu
Depresja u osób w podeszłym wieku
Dr n. med. Anna Mosiołek
Problem depresji wieku podeszłego jest niezwykle poważny. Depresja wpływa na funkcjonowanie, współpracę w leczeniu innych chorób, obniża jakość życia, zwiększa niesamodzielność, może też stać się przyczyną podejmowania prób samobójczych. W starzejącym się społeczeństwie może w przyszłości stanowić poważny problem zarówno medyczny, jak i społeczny.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego z 19 lutego 2016 roku liczba ludności w Polsce na koniec 2014 roku wynosiła 38,5 mln. W grupie tej ponad 22 proc., czyli ok. 8,5 mln, stanowiły osoby w wieku 60 lat i więcej. Zwiększyła się także liczba osób w wieku 80 i więcej lat do 1529 tys. osób w 2014 roku, co stanowi 4 proc. ludności Polski.[1] W najbliższym czasie odsetek seniorów powyżej 60. r.ż. nadal będzie rosnąć. Ocenia się, że wzrost ten będzie bardzo dynamiczny ze względu na osiąganie wieku 60 lat przez osoby urodzone w trakcie wyżu demograficznego. Starzenie się społeczeństwa jest również związane z wydłużeniem średniej życia w Polsce – w ciągu ostatnich 20 lat mniej więcej o sześć lat. Średni wiek życia kobiet wynosi obecnie ok. 81 lat, a mężczyzn ok. 72,7 roku.[2] Za wiek podeszły czy inaczej starość uważa się wiek powyżej 60.-65. r.ż.
Wówczas w organizmie pojawia się wiele postępujących z upływem czasu zmian biologicznych, takich jak zmniejszona regeneracja komórek prowadząca do zużycia narządów. Pogorszenie funkcji tkanek i narządów utrudnia utrzymanie homeostazy, czyli zdolności zachowania stałości parametrów wewnętrznych.[3,4] Dochodzi także do zwiększenia ilości tkanki tłuszczowej o kilkanaście procent, redukcji ilości wody o mniej więcej 17 proc., w tym objętości płynów zewnątrzkomórkowych. Zmniejszają się również przepływy mózgowy i wieńcowy odpowiednio o 0,35-0,5 proc./rok i 0,5 proc./rok po 25. r.ż. oraz klirens kreatyniny.[5] W wieku podeszłym zmienia się także stosunek białek osocza we krwi, zmniejsza się ilość albumin pełniących funkcję transportową dla leków, a zwiększa ilość globulin.
W farmakoterapii osób starszych konieczne jest również uwzględnienie, zmienionej w porównaniu z osobami młodymi, farmakokinetyki, czyli wchłaniania, metabolizmu, rozmieszczenia oraz wydalania leków. W podeszłym wieku różna może być odpowiedź na leki wskutek zmian liczby i wrażliwości receptorów oraz wtórnych przekaźników. Dotyczy to zwłaszcza substancji wpływających na OUN, który u starszych osób jest mniej podatny na działanie leków pobudzających, a bardziej wrażliwy na leki nasenne, uspokajające i opioidowe leki przeciwbólowe.[5]
