Niezwykle istotne jest przeprowadzenie starannej diagnostyki i zaproponowanie właściwego leczenia

Urazowe uszkodzenia zębów (traumatic dental injuries – TDIs) są poważnym problemem i stanowią do 5 proc. wszystkich przyczyn szukania przez pacjentów pomocy stomatologicznej.[1] Najczęściej dotyczą one pacjentów w wieku rozwojowym – aż 92 proc. to osoby do 19. r.ż. Ich leczenie często jest skomplikowane i kosztowne oraz wymaga terapii wielospecjalistycznej. Uszkodzenia pourazowe wielokrotnie są nieodwracalne, a ich następstwa mogą prowadzić do obniżenia jakości życia pacjenta.[2]

Gotowy algorytm

Większość urazowych uszkodzeń dotyczy zębów przednich zarówno w uzębieniu mlecznym, jak i stałym. Najczęściej są to siekacze centralne szczęki, rzadziej siekacze boczne. Przeważnie dochodzi do uszkodzenia pojedynczego zęba, urazy mnogie są najczęściej wynikiem upadków, uprawiania sportów, wypadków komunikacyjnych lub aktów przemocy.[1,2] W okresie uzębienia mlecznego najczęściej dochodzi do zwichnięć częściowych, natomiast w przypadku zębów stałych do niepowikłanych złamań koron.[2,3] Chłopcy ulegają urazom zębów stałych do dwóch razy częściej niż dziewczynki.[4]

Pacjenci z urazowymi uszkodzeniami zębów często zgłaszają się po pierwszą pomoc do prywatnych gabinetów stomatologicznych, a nie specjalistycznych jednostek klinicznych.[4,5] Lekarze dentyści nie zawsze mają doświadczenie w dziedzinie traumatologii, więc precyzyjne i szczegółowe badanie pacjenta urazowego według określonego schematu jest bardzo pomocne w przeprowadzeniu niezbędnej diagnostyki i zaplanowaniu odpowiedniego leczenia.

Wizyta w gabinecie stomatologicznym pacjenta po ostrym urazie powinna przebiegać według planu zapewniającego dokładną ocenę uszkodzeń oraz prowadzącego do postawienia prawidłowej diagnozy, a także opracowania właściwego postępowania leczniczego. Warto znać i korzystać z rekomendowanych przez Międzynarodowe Towarzystwo Traumatologii Stomatologicznej (International Association of Dental Traumatology) wytycznych dostępnych na stronie internetowej: http://www.dentaltraumaguide.org, gdzie lekarze mogą znaleźć wizualną i animowaną prezentację diagnostyki, leczenia poszczególnych typów urazów, a także prognozę ich leczenia.[6]

Przy ocenie pacjenta pourazowego pomocne jest posługiwanie się gotowymi kartami badania, by lekarz dentysta, działając pod wpływem stresu i przy ograniczonym czasie, nie pominął ważnych informacji, co mogłoby prowadzić do błędnego rozpoznania, a tym samym niewłaściwej terapii. Można taką ocenę przeprowadzić zgodnie z kartą przygotowaną według wytycznych Amerykańskiej Akademii Stomatologii Dziecięcej (AAPD), dostępną pod adresem http://www.aapd.org/policies/.