Dr n. med. Irena Duś-Ilnicka

Dominika Egierska

Michał Perszke

Osocze bogatopłytkowe jest autologicznym koncentratem płytek o 4-7 razy wyższym stężeniu niż wynosi ich podstawowa zawartość we krwi.[1] Pozyskiwane jest w procesie wirowania krwi pacjenta. Zawiera liczne czynniki bioaktywne znajdujące się w ziarnistościach α i gęstych ziarnistościach płytek. Czynniki te są odpowiedzialne za stymulację proliferacji i różnicowania komórek, angiogenezy oraz chemotaksji.[1,2] Główne funkcje osocza bogatopłytkowego zostały ukazane w tabeli 1.

Tabela 1. Główne funkcje składników aktywnych biologicznie w PRP (opracowanie własne)

Wykorzystanie PRP w leczeniu zmian powstałych po trądziku

Trądzik to wieloczynnikowa choroba, która dotyka głównie osoby w wieku pokwitania.[2] Jest jedną z najczęściej występujących chorób skóry; szacuje się, że dotyczy blisko 9,4 proc. populacji na świecie.[3] Blizny powstają w wyniku nieprawidłowego gojenia się rany po uszkodzeniu, która tworzy się w pęcherzyku łojowym podczas procesu zapalnego. Zaproponowano kilka metod leczenia blizn potrądzikowych:

• retinoidy,
• wypełniacze skórne,
• peeling chemiczny,
• mikrodermabrazja.

Jednak każdej z tych metod, poza udowodnionymi pozytywnymi aspektami leczenia, dotyczą również przeciwwskazania i możliwe efekty niepożądane – w zależności od pacjenta, który jest poddawany leczeniu.

Osocze bogatopłytkowe jest jedną z kolejnych możliwości leczenia zanikowych blizn potrądzikowych. Ma ono wpływ na pogrubianie się skóry, produkcję kolagenu i tworzenie się matrycy fibrynowej 3D. Ponadto odgrywa istotną rolę w gojeniu się ran, ze względu na wysokie stężenie płytek krwi. Są one pierwszymi elementami, które docierają do uszkodzonych tkanek i pośredniczą w ich naprawie, dzięki dużej koncentracji czynników wzrostu, mających działanie stymulujące powstawanie tkanki ziarninowej.[4]

Badanie in vitro przeprowadzone przez Intravię i wsp.[5] z 2014 roku wykazało statystycznie istotne zahamowanie wzrostu Propionibacterium acnes, jednego z czynników etiologicznych trądziku, w probówkach zawierających PRP przygotowane na 2 różne sposoby. Do zahamowania wzrostu drobnoustrojów doszło zarówno przy użyciu LP-PRP, czyli koncentratu osocza bogatopłytkowego zawierającego małą koncentrację płytek i leukocytów, jak i LR-PRP, zawierającego dużą ilość płytek i leukocytów (tab. 2).

Tabela 2. Porównanie właściwości LR-PRP i LP-PRP (opracowanie własne)

Badanie przeprowadzone przez Gómeza i wsp.[6] polegało na miejscowej aplikacji PRP tylko na lewą część twarzy pacjenta przez 3 miesiące. Po upływie tego okresu w ocenie klinicznej oraz fotograficznej odnotowano znaczną poprawę wyglądu skóry. W opinii badaczy liczba zmian skórnych uległa zmniejszeniu, a także dolegliwości bólowe były znacznie mniejsze po stronie, gdzie było aplikowane osocze bogatopłytkowe.

Pozytywne efekty w leczeniu blizn potrądzikowych z użyciem PRF wykazali również Abuaf i wsp.[7] Opisali badania przeprowadzone na 20 kobietach w wieku 40-49 lat. Iniekcji PRP dokonali w prawej okolicy podusznej i całej twarzy, natomiast w lewej okolicy podusznej dokonali iniekcji z użyciem roztworu soli fizjologicznej. Badanie histopatologiczne było przeprowadzone na podstawie biopsji tkanki skórnej z opisanych wcześniej okolic przed rozpoczęciem leczenia oraz miesiąc po leczeniu. W tkankach leczonych przy użyciu PRP odnotowano 89,05-proc. wzrost średniej gęstości optycznej kolagenu w porównaniu ze stanem tkanek przed aplikacją PRP, natomiast w tkankach, gdzie był wstrzykiwany roztwór soli fizjologicznej wzrost ten wynosił jedynie 46,01 proc. Autorzy stwierdzili dodatkowo, że osocze bogatopłytkowe poprawia gęstość kolagenu w skórze nie tylko dzięki wprowadzaniu wraz z nim czynników wzrostu, ale również poprzez samo nakłuwanie skóry (mezoterapia).

Abdel Aal i wsp.[8] porównali efekty leczenia blizn potrądzikowych z użyciem samego lasera ablacyjnego CO₂ oraz w skojarzeniu z PRP. W badaniu wzięło udział 30 pacjentów w wieku 18-32 lat. Terapii laserowej poddawano twarz pacjenta, po czym iniekcji PRP dokonywano wyłącznie na prawej stronie. Pacjentów poddano ocenie po 3 i 7 dniach, miesiącu i 3 oraz 6 miesiącach po zakończeniu leczenia. Wyniki przedstawiono w tabeli 3. Badacze zauważyli lepszą ogólną poprawę jakości i wyglądu skóry po stronie prawej (z zastosowaniem PRP) niż po stronie lewej, z istotną statystycznie różnicą. Również zanik rumienia twarzy, będącego efektem ubocznym terapii laserowej, był szybszy po stronie prawej niż po lewej, także ze statystycznie istotną różnicą.

Tabela 3. Wyniki badań przeprowadzonych przez Abdel Aal i wsp.