Przegląd piśmiennictwa
Profilaktyka choroby próchnicowej u dzieci
dr hab. n. med. Maria Mielnik-Błaszczak, prof. UM w Lublinie
dr n. med. Dorota Krawczyk
- Dieta, higiena jamy ustnej i profilaktyka próchnicowa kobiety ciężarnej, karmiącej i dziecka na wszystkich etapach jego rozwoju stanowią niezbędne elementy zdrowia jamy ustnej
- Przedstawienie wytycznych na temat stomatologicznego postępowania profilaktyczno-leczniczego w aspekcie profilaktyki próchnicy zębów u dzieci
- Omówienie przeglądu piśmiennictwa oraz zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO – World Health Organization) i zespołów ekspertów w odniesieniu do profilaktyki próchnicy zębów z wykorzystaniem informacji zaczerpniętych z medycznych baz: Pubmed, Embase, Medline
Według Światowej Organizacji Zdrowia choroba próchnicowa jest miejscowym procesem patologicznym pochodzenia zewnątrzustrojowego, prowadzącym do demineralizacji szkliwa, co skutkuje powstaniem ubytku próchnicowego1,2.
Próchnica zębów mlecznych i stałych u dzieci jest od lat istotnym problem zdrowotnym w Polsce.
Epidemiologia
Badania epidemiologiczne prowadzone cyklicznie w referencyjnych ośrodkach stomatologicznych w ramach Monitoringu Stanu Zdrowia Jamy Ustnej Polaków wskazują, że próchnica występuje średnio u dzieci w wieku: 3 lat – u 50% (45-77%), 4 lat – u 55% (50-66%), 6-7 lat – u 4% (57-94%). Obecność próchnicy zarówno zębów mlecznych, jak i stałych wzrasta wraz z wiekiem.
U dzieci w wieku 12 lat frekwencja próchnicy wynosi 79,6% i na jedno dziecko przypada średnio powyżej 3 zębów z ubytkami. U młodzieży 18-letniej wynosi 96,1% i dotyczy średnio 8 zębów, a 40% ma braki w uzębieniu stałym z powodu powikłań choroby próchnicowej1,3.
Niepokojący jest również fakt, że ponad 16-25% dzieci 5-letnich nigdy nie odbyło wizyty w gabinecie stomatologicznym4,5.
Wskaźnik leczenia zębów jest zróżnicowany w zależności od wieku dziecka.
Kształtuje się w zakresie zębów mlecznych u dzieci w wieku: 3 lat na poziomie 2%, 5 lat – 11%, 7 lat – 15%, a w zębach stałych w wieku: 12 lat na poziomie 60%, 15 lat – 55%, 18 lat – 41% oraz 35-44 lat – 76%6.
Profilaktyka
Próchnica to zarówno problem zdrowotny, jak i estetyczny. Może prowadzić nawet do powikłań ogólnoustrojowych u dzieci, zaburzając ich prawidłowy rozwój.
Brak profilaktyki i leczenia choroby próchnicowej prowadzi do powikłań, a w związku z tym powoduje ból, stany zapalne zęba i tkanek okołozębowych. W konsekwencji omawiany problem może wiązać się z koniecznością podania antybiotyków bądź przedwczesnymi ekstrakcjami. Zęby mleczne i stałe świeżo wyrznięte są słabiej zmineralizowane, w związku z czym łatwiej dochodzi w nich do rozwoju próchnicy, dlatego tak istotna jest prawidłowa profilaktyka i systematyczna kontrola stanu uzębienia u dzieci. W pierwszych latach życia kształtują się prawidłowe nawyki higieniczne oraz umiejętność szczotkowania zębów. Im wcześniej nauczymy dziecko prawidłowo dbać o zęby, tym łatwiej w przyszłości samo będzie dbało o zdrowy uśmiech.
