Hiperdoncja, czyli zwiększona ponad normę liczba zębów, według literatury została podzielona na hiperdoncję prawdziwą (hyperdontia vera), gdzie liczba zębów jest większa niż 20 w uzębieniu mlecznym i większa niż 32 w uzębieniu stałym, oraz rzekomą (hyperdontia spuria), gdy w jamie ustnej występują nadmiarowe zęby z powodu przetrwałych zębów mlecznych w okresie życia z uzębieniem stałym¹.

Najczęściej hiperdoncja dotyczy pojedynczych zębów (70-87%). Rzadziej występuje w postaci mnogiej (<1%). Pojedyncze zęby nadliczbowe znacznie częściej spotyka się w szczęce, mnogie zaś w żuchwie¹.

Leczenie pacjentów z hiperdoncją zależy głównie od obecności lub braku objawów klinicznych, a także od położenia zębów nadliczbowych. Istotna jest tu wczesna diagnoza, dzięki której możliwe jest podjęcie decyzji co do monitorowania i cyklicznej kontroli lub o ekstrakcji zębów nadliczbowych bądź ewentualnym dalszym leczeniu ortodontycznym. Jest to niezbędne, by zapobiec ryzyku powikłań wtórnych lub je zminimalizować.

Przyczyny hiperdoncji

Przyczyna nadliczbowości zębów nie jest jednoznacznie określona. Według literatury najczęstszym powodem hiperdoncji jest nadreaktywność listewki zębowej, w efekcie czego pojawia się dodatkowy zawiązek zębowy. Inne przyczyny według piśmiennictwa to rozdzielenie się jednego zawiązka na dwie części albo zaburzenie procesu organogenezy lub zanik tętnicy klinowo-podniebiennej w rozwoju embrionalnym. W etiologii nadliczbowości zębów zwraca się również uwagę na czynnik genetyczny^2,3.

Bardzo często w postaci mnogiej hiperdoncja ma etiologię genetyczną i występuje rodzinnie. Zwiększenie liczby zębów obserwuje się w niektórych zespołach genetycznych, takich jak zespół Marfana, Downa, Ellisa-van Crevelda, Gardnera, Aperta, dysplazji obojczykowo-czaszkowej i w zespole Ehlersa Danlosa oraz przy rozszczepach wargi i podniebienia. Może występować też u pacjentów bez obciążeń ogólnoustojowych, choć jest to bardzo rzadka sytuacja^1,4. W piśmiennictwie wskazuje się na autosomalny dominujący typ dziedziczenia⁵. Istnieje również teoria atawistyczna, według której nadliczbowość wiąże się z powrotem do pierwotnego wzoru uzębienia⁶.