TYLKO DO 5 GRUDNIA! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Choroby skórne wieku dziecięcego
Wybrane dermatozy okresu noworodkowego
dr hab. n. med. Julia Nowowiejska
prof. dr hab. n. med. Iwona Flisiak
Pierwotna wersja artykułu ukazała się w Pediatrii po Dyplomie 2024;28(1):64-7. Tekst zaktualizowany.
- Przegląd najczęstszych dermatoz okresu noworodkowego
- Trądzik noworodkowy, krostkowica głowy noworodków, akropustuloza, przejściowa melanoza krostkowa noworodków, prosaki, potówki, rozrost gruczołów łojowych, łojotokowe zapalenie skóry, rumień toksyczny noworodków, skóra marmurkowata i Harlequina
- Różnicowanie i leczenie
Okres noworodkowy obejmuje pierwsze cztery tygodnie życia dziecka. W tym czasie skóra jest bardzo delikatna, cieńsza niż u osób dorosłych. Ponadto cechuje się większą przeznaskórkową utratą wody i opóźnionym wydzielaniem potu1.
W okresie noworodkowym pojawiają się pewne szczególne zmiany skórne charakterystyczne dla tego etapu rozwoju. Niniejszy artykuł ma na celu przegląd najczęstszych dermatoz okresu noworodkowego z uwzględnieniem ich różnicowania i leczenia.
Trądzik noworodkowy
Trądzik noworodkowy występuje w pierwszych czterech tygodniach życia, a nawet może utrzymywać się do szóstego tygodnia. Jego częstość w tej grupie wiekowej szacuje się na 20%. Chłopcy chorują częściej niż dziewczynki2.
Etiopatogeneza trądziku noworodkowego pozostaje niejasna. Najprawdopodobniej dochodzi do zwiększonej produkcji łoju przez gruczoły łojowe, fizjologicznie powiększone w tej grupie wiekowej, istotny wydaje się także wpływ matczynych i noworodkowych androgenów na te gruczoły. Nadmierne wydzielanie łoju w okresie noworodkowym może mieć związek także z innymi czynnikami, m.in. zwiększoną syntezą β-hydroksysteroidów przez nadnercza, które do ukończenia 1 r.ż. wykazują cechy płodowe – wskutek powiększonej warstwy siateczkowatej dochodzi do wzmożonej syntezy androgenów3.
W obrazie klinicznym trądziku noworodkowego obserwuje się grudki i krosty oraz zaskórniki zamknięte, rzadziej otwarte. Najczęściej zmiany lokalizują się na twarzy, zwłaszcza czole i policzkach. W różnicowaniu należy uwzględnić m.in. przejściową melanozę krostkową noworodków, rumień toksyczny noworodków, rozrost gruczołów łojowych, prosaki, potówki, zapalenie okołoustne3,4.
Trądzik noworodkowy ma zwykle łagodny przebieg i trwa od 1 do 3 miesięcy. Zmiany mają tendencję do samoograniczania i ustępują najczęściej samoistnie, bez pozostawienia blizn. Co istotne, trądzik noworodkowy nie zwiększa ryzyka rozwoju trądziku młodzieńczego w okresie dojrzewania. W związku z tym zmiany zazwyczaj nie wymagają leczenia. W pielęgnacji należy zwrócić uwagę na unikanie bogatych w lipidy kremów i olejków do skóry2,3.