Okres noworodkowy obejmuje pierwsze cztery tygodnie życia dziecka. W tym czasie skóra jest bardzo delikatna, cieńsza niż u osób dorosłych. Ponadto cechuje się większą przeznaskórkową utratą wody i opóźnionym wydzielaniem potu¹.

W okresie noworodkowym pojawiają się pewne szczególne zmiany skórne charakterystyczne dla tego etapu rozwoju. Niniejszy artykuł ma na celu przegląd najczęstszych dermatoz okresu noworodkowego z uwzględnieniem ich różnicowania i leczenia.

Trądzik noworodkowy

Trądzik noworodkowy występuje w pierwszych czterech tygodniach życia, a nawet może utrzymywać się do szóstego tygodnia. Jego częstość w tej grupie wiekowej szacuje się na 20%. Chłopcy chorują częściej niż dziewczynki².

Etiopatogeneza trądziku noworodkowego pozostaje niejasna. Najprawdopodobniej dochodzi do zwiększonej produkcji łoju przez gruczoły łojowe, fizjologicznie powiększone w tej grupie wiekowej, istotny wydaje się także wpływ matczynych i noworodkowych androgenów na te gruczoły. Nadmierne wydzielanie łoju w okresie noworodkowym może mieć związek także z innymi czynnikami, m.in. zwiększoną syntezą β-hydroksysteroidów przez nadnercza, które do ukończenia 1 r.ż. wykazują cechy płodowe – wskutek powiększonej warstwy siateczkowatej dochodzi do wzmożonej syntezy androgenów³.

W obrazie klinicznym trądziku noworodkowego obserwuje się grudki i krosty oraz zaskórniki zamknięte, rzadziej otwarte. Najczęściej zmiany lokalizują się na twarzy, zwłaszcza czole i policzkach. W różnicowaniu należy uwzględnić m.in. przejściową melanozę krostkową noworodków, rumień toksyczny noworodków, rozrost gruczołów łojowych, prosaki, potówki, zapalenie okołoustne^3,4.

Trądzik noworodkowy ma zwykle łagodny przebieg i trwa od 1 do 3 miesięcy. Zmiany mają tendencję do samoograniczania i ustępują najczęściej samoistnie, bez pozostawienia blizn. Co istotne, trądzik noworodkowy nie zwiększa ryzyka rozwoju trądziku młodzieńczego w okresie dojrzewania. W związku z tym zmiany zazwyczaj nie wymagają leczenia. W pielęgnacji należy zwrócić uwagę na unikanie bogatych w lipidy kremów i olejków do skóry^2,3.

Przejściowa melanoza krostkowa noworodków

Przejściowa melanoza krostkowa noworodków pojawia się częściej u dzieci rasy czarnej i płci męskiej. Zmiany skórne są obecne już przy narodzinach5, później nie obserwuje się występowania nowych wykwitów6.