Szczepienie przeciwko VZV u osób żyjących z HIV – aktualne rekomendacje

W porównaniu do populacji ogólnej osoby zakażone HIV są narażone na kilkukrotnie wyższe ryzyko rozwoju półpaśca, a ryzyko rośnie szczególnie w przypadku niskich wartości limfocytów CD4 i wysokiej wiremii HIV. Ponadto, w przebiegu półpaśca u pacjentów HIV(+) częściej dochodzi do wystąpienia powikłań skórnych, neurologicznych i systemowych zakażenia. Aktualnie dostępna na polskim rynku szczepionka przeciw półpaścowi i neuralgii popółpaścowej o nazwie Shingrix, zawierająca rekombinowany antygen (glikoproteinę E) wirusa VZV oraz system adiuwantowy AS01B, została objęta od 1 stycznia 2024 roku 50% refundacją dla pacjentów w wieku w wieku 65 lat i starszych o zwiększonym ryzku zachorowania na półpasiec, w tym także właśnie dla pacjentów HIV(+). Wykazano, iż schemat dwudawkowy cechuje się zadowalającym bezpieczeństwem i immunogennością u chorych zakażonych HIV z CD4 >200/mL i powinien być zalecany u osób z serologicznie potwierdzoną przebytą infekcją VZV. U pacjentów z nieznanym lub negatywnym wywiadem co do przechorowania ospy wietrznej/półpaśca ewentualne zaszczepienie powinno być poprzedzone badaniami serologicznymi na obecność przeciwciał przeciw VZV w klasie IgG, a osobom, o których wiadomo, że są seroujemne wobec VZV, należy proponować szczepienie przeciwko ospie wietrznej przestrzegając specyficznych wskazań i kryteriów kwalifikacji do tych szczepień dla pacjentów żyjących z HIV. Szczepionka jest podawana w schemacie dwudawkowym w odstępie 2 miesięcy. Charakteryzuje się bardzo dużą skutecznością – w badaniach rejestracyjnych u osób w wieku ≥50 lat nie tylko zmniejszała ryzyko zachorowania na półpasiec o ponad 90%, ale także przyczyniała się do bardzo istotnej redukcji ryzyka neuralgii popółpaścowej.

Jednocześnie należy pamiętać, że u osób zakażonych HIV przeciwwskazane jest stosowanie preparatu żywego (live attenuated zoster vaccine – LZV, niedostępna w Polsce). Co więcej, szczepionki przeciwko półpaścowi nie są przeznaczone do profilaktyki poekspozycyjnej ani do leczenia półpaśca lub ospy wietrznej. Nie są one również zarejestrowane do zapobiegania ospie wietrznej i nie oceniono ich skuteczności u osób seroujemnych wobec VZV.

1. Wytyczne PTN AIDS 2023.

2. https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionka-przeciw-polpascowi-objeta-50-refundacja/

3. Shingrix. ChPL.

4. Ku HC, Tsai YT, Konara-Mudiyanselage SP, Wu YL, Yu T, Ko NY. Incidence of Herpes Zoster in HIV-Infected Patients Undergoing Antiretroviral Therapy: A Systematic Review and Meta-analysis. J Clin Med. 2021;10(11):2300. Published 2021 May 25. doi:10.3390/jcm10112300

5. Berkowitz E.M., Moyle G., Stellbrink H.J., Schürmann D., Kegg S., Stoll M., el Idrissi M., Oostvogels L., Heineman T.C., for the Zoster-015 HZ/su Study Group et al. Safety and immunogenicity of an adjuvanted herpes zoster subunit candidate vaccine in HIV-infected adults: A phase 1/2a randomized, placebo-controlled study. J. Infect. Dis. 2015;211:1279–1287. doi: 10.1093/infdis/jiu606.

6. Cunningham AL, Lal H, Kovac M, et al. Efficacy of the Herpes Zoster Subunit Vaccine in Adults 70 Years of Age or Older. N Engl J Med. 2016;375(11):1019-1032. doi:10.1056/NEJMoa1603800