Badania przesiewowe w kierunku STI – kiedy robić i czy powtarzać?

Zakażenie HIV jest związane z wyższym ryzykiem wystąpienia chorób przenoszonych drogą płciową (sexually transmitted infections, STI), a obecność STI sprzyja zwiększonej transmisji zakażenia HIV. Do najczęstszych STI stwierdzanych u osób żyjących z HIV zaliczamy kiłę i rzeżączkę, a także zakażenia Chlamydia trachomatis i Mycoplasma genitalum. Rzadziej rozpoznawane są infekcje Ureaplasma urealyticum, Trichomonas vaginalis czy Gardnerella vaginalis. 

W momencie rozpoznania zakażenia HIV należy zawsze rutynowo wykonać test przesiewowy w kierunku kiły (wg tzw. odwróconego modelu diagnostycznego, czyli rozpoczynając od odczynów swoistych – TPHA, TPPA, FTA, FTA-ABS – a w dalszej kolejności odczynów nieswoistych – VDRL/RPR). Badania te należy powtarzać regularnie (co najmniej raz na rok, a w razie potrzeby częściej) szczególnie wśród mężczyzn utrzymujących kontakty seksualne z innymi mężczyznami (MSM). Dodatkowe testowanie w kierunku kiły jest wskazane w trakcie ciąży oraz gdy występują jakiekolwiek objawy kiły lub innej choroby przenoszonej drogą kontaktów intymnych. 

W diagnostyce rzeżączki i zakażeń Chlamydia trachomatis oraz Mycoplasma genitalum zalecanymi testami diagnostycznymi są testy NAAT (testy molekularne). Testy te także powinno się wykonać u każdego pacjenta w momencie rozpoznania zakażenia HIV. U osób mających ryzykowne kontakty seksualne zaleca się badanie z trzech lokalizacji (cewka moczowa lub mocz, gardło i odbyt). Kolejne badania przesiewowe w odstępach 3-6 miesięcznych są uzasadnione w przypadku osób o wysokim ryzyku chorób przenoszonych drogą płciową, w tym osób z wieloma lub anonimowymi partnerami.

Do szczególnych wskazań do wykonania badań w kierunku STI należą m.in.: objawy ostrego zapalenia jąder i najądrzy u mężczyzn poniżej 40 r.ż., objawy zapalenia odbytnicy i okrężnicy, powiększenie okolicznych węzłów chłonnych, upławy lub wydzielina śluzowo-ropna z szyjki macicy/pochwy/odbytu/cewki moczowej, ostry ból miednicy lub oznaki zapalenia narządów miednicy mniejszej, diagnoza innej choroby przenoszonej drogą płciową w ciągu ostatnich 6 miesięcy, a także ropne zapalenie spojówek. W takich sytuacjach należy ponowić wyżej opisaną diagnostykę.

1. Zalecenia PTN AIDS 2023. 

2. National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine;Health and Medicine Division;Board on Population Health and Public Health Practice;Committee on Prevention and Control of Sexually Transmitted Infections in the United States; Crowley JS, Geller AB, Vermund SH, editors. Sexually Transmitted Infections: Adopting a Sexual Health Paradigm. Washington (DC): National Academies Press (US); 2021 Mar 24. 5, Intersection of HIV and STIs. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK573161/