Szczepionka przeciwko HIV – co nowego?

Po tym, jak na początku 2023 roku ogłoszono niepowodzenie badania Mosaico, w którym uczestniczył rząd USA i gigant farmaceutyczny Janssen, nadzieje na opracowanie skutecznej szczepionki przeciwko wirusowi HIV znacząco osłabły. Na szczęście niedługo potem na łamach pisma „Science” ukazała się publikacja opisująca pierwszą fazę badań klinicznych nad nowym preparatem mającym w przyszłości zapewnić ochronę przed zakażeniem HIV. Cząsteczka eOD-GT8 60mer, będąca zmodyfikowaną wersją jednego z białek wchodzących w skład wirusa, powoduje stopniowe pobudzenie limfocytów B do wytwarzania przeciwciał szeroko neutralizujących (bnAb) – taki efekt zaobserwowano u 97% uczestników grupy badawczej (u 35/36 pacjentów). Łącznie do badania włączono 48 osób, z których część otrzymała placebo, a część dwie dawki badanego preparatu w odstępie 8 tygodni. Po podaniu szczepionki obserwowano działania niepożądane o nasileniu od łagodnego do umiarkowanego, które ustępowały zwykle w przeciągu 1-2 dni. W kolejnym badaniu opublikowanym w „Science Translational Medicine” wykazano, że eOD-GT8 60mer indukuje także produkcję obwodowych limfocytów CD4. Ograniczeniem odporności wywoływanej przez eOD-GT8 60mer była jednak jej krótkotrwałość, dlatego niewykluczone, iż preparat ten mógłby stać się elementem szerszego programu szczepień, wymagającego dawek przypominających. Aktualnie prowadzone są także prace nad wariantem eOD-GT8 60mer w sprawdzonej już na przykładzie szczepień przeciwko COVID-19 technologii mRNA (badania IAVI G002 i G003). Produkcja szczepionek mRNA jest tańsza i szybsza, niż konwencjonalnych preparatów, dlatego ten kierunek może być szczególnie obiecujący. 

 Piśmiennictwo: 

Leggat DJ, Cohen KW, Willis JR, Fulp WJ, deCamp AC, Kalyuzhniy O, i wsp. Vaccination induces HIV broadly neutralizing antibody precursors in humans. Science. 2022 Dec 2;378(6623):eadd6502. doi: 10.1126/science.add6502. Epub 2022 Dec 2.  

Cohen KW, De Rosa SC, Fulp WJ, deCamp AC, Fiore-Gartland A, Mahoney CR, i wsp. A first-in-human germline-targeting HIV nanoparticle vaccine induced broad and publicly targeted helper T cell responses. Sci Transl Med. 2023 May 24;15(697):eadf3309. doi: 10.1126/scitranslmed.adf3309. Epub 2023 May 24. 

https://www.iavi.org/press-release/iavi-and-moderna-launch-first-in-africa-clinical-trial-of-mrna-hiv-vaccine-development-program/