Sezon infekcyjny przed nami – na co warto zaszczepić osobę żyjącą z HIV?

Co roku w Polsce w okresie jesienno-zimowym notuje się od kilkuset tysięcy do kilku milionów zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne. Osoby żyjące z HIV, zwłaszcza pacjenci z niską liczbą limfocytów CD4, są grupą szczególnie narażoną na zachorowanie, a także na ciężki przebieg zakażeń górnych i dolnych dróg oddechowych. Co więcej, okres wydzielania wirusa grypy, a w konsekwencji okres zakaźności, u pacjentów HIV(+) może być dłuższy, niż w populacji ogólnej. Dlatego też tak ważne jest właściwe przygotowanie osób żyjących z HIV do sezonu infekcyjnego, a jednym z podstawowych działań na drodze do osiągnięcia tego celu powinno być przeprowadzenie rekomedowanych szczepień sezonowych.

Szczepienie szczepionką inaktywowaną przeciwko grypie jest zalecane wszystkich osób HIV(+), niezależnie od liczby limfocytów CD4. Jednocześnie należy pamiętać, że w żadnym wypadku u pacjentów zakażonych HIV nie wolno stosować żywej szczepionki przeciwko grypie (LAIV). Rekomenduje się, aby szczepienie zostało wykonane jak najszybciej od postawienia rozpoznania zakażenia HIV. Optymalnie przeprowadza się je w okresie jesienno-zimowym (najlepiej od września do listopada). Szczepionkę można stosować także u dzieci (od 7 miesiąca życia) oraz u kobiet w ciąży. 

W najbliższych miesiącach możemy spodziewać się wzrostu ilości zachorowań na COVID-19. Od 25 października 2024 roku w Polsce dostępna jest nowa szczepionka Spikevax JN.1, działająca na nowy wariant koronawirusa JN.1 Omikron. Może się nią zaszczepić się każda osoba, która ukończyła 12 lat. Jest to szczepionka jednodawkowa, a od ostatniego szczepienia przeciw COVID-19 należy zachować odstęp co najmniej 3 miesięcy (90 dni). Badania rejestracyjne pokazały, że szczepionka Spikevax pozwala zredukować ryzyko objawowej infekcji SARS-COV-2 o 94,1% w populacji ogólnej oraz o 90,9% w populacji osób z upośledzoną odpornością, w tym także u osób żyjących z HIV.

Kolejnym wartym rozważenia szczepieniem jest szczepienie przeciwko pneumokokom. Podobnie jak w przypadku szczepienia przeciwko grypie, należy je wykonać jak najszybciej po potwierdzeniu zakażenia HIV, niezależnie od poziomu limfocytów CD4. Oba szczepienia można swobodnie łączyć. U osób żyjących z HIV dopuszcza się stosowanie zarówno szczepionek polisacharydowych, jak i skoniugowanych, a schemat szczepienia jest uzależniony od rodzaju zastosowanego preparatu. Aktualnie preferowane jest szczepienie preparatem skoniugowanym 20-walentnym, ponieważ już jedna dawka tej szczepionki jest uznawana za wystarczającą i nie wymaga powtarzania ani uzupełnienia innymi rodzajami szczepionek. W sytuacji gdy PCV20 jest niedostępna, na schemat podstawowy szczepienia przeciwko pneumokokom składają się dwie dawki szczepionki w kolejności: PCV13 (szczepionka trzynastowalentna), następnie PPV23 (szczepionka polisacharydowa 23-walentna).

Na koniec warto wspomnieć, iż w ostatnich miesiącach notuje się także wzrost zachorowań na krztusiec. Osoby żyjące z HIV również mogą ulec zakażeniu, a przebieg krztuśca u pacjenta HIV(+) może oczywiście być cięższy, niż w populacji ogólnej. U osób szczepionych w dzieciństwie raz na 10 lat można zaproponować dawkę przypominającą szczepienia przeciwko tężcowi, które jest zwykle połączone ze szczepieniem przeciwko błonicy i krztuścowi. Immunogenność szczepionki może być zmniejszona przez niedobór odporności, dlatego jeśli to możliwe, zaleca się przełożenie szczepienia do czasu zakończenia okresu immunosupresji, jednak nie pacjentów zakażonych HIV lub chorujących na AIDS, u których szczepienie jest zalecane nawet jeśli odpowiedź immunologiczna jest ograniczona.

1. Wytyczne PTN AIDS 2024.

2. von Mollendorf C, Hellferscee O, Valley-Omar Z, Treurnicht FK, Walaza S, Martinson NA i wsp. Influenza Viral Shedding in a Prospective Cohort of HIV-Infected and Uninfected Children and Adults in 2 Provinces of South Africa, 2012-2014. J Infect Dis. 2018 Sep 8;218(8):1228-1237.

3. Baden LR, El Sahly HM, Essink B, Kotloff K, Frey S, Novak R, i wsp.; COVE Study Group. Efficacy and Safety of the mRNA-1273 SARS-CoV-2 Vaccine. N Engl J Med. 2021 Feb 4;384(5):403-416.

4. Adacel. Charakterystyka produktu leczniczego.