Czy wirus HIV wpływa na układ nerwowy?

Naukowcy nie mają wątpliwości – wirus HIV jest wirusem neurotropowym i neuroinwazyjnym, a możliwość występowania objawów neurologicznych jest wpisana w obraz choroby przez niego wywołanej. Choć początkowo większość zaburzeń neurologicznych diagnozowanych u zakażonych HIV wynikała z rozwoju chorób oportunistycznych, takich jak np. neurotoksoplazmoza, gruźlica mózgu czy kryptokokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, lub nowotworów OUN (chłoniaka pierwotnego mózgu), z czasem coraz więcej uwagi zaczęto poświęcać uszkodzeniu OUN wywołanemu toksycznością leków antyretrowirusowych, a przede wszystkim samym działaniem wirusa HIV. Z jednej strony komórki układu nerwowego, takie jak mikroglej, stanowią rezerwuar dla wirusa HIV, z drugiej zakażenie HIV tworzy w ośrodkowym układzie nerwowym środowisko prozapalne, w którym uwalniane cytokiny oraz rozpad białek wirusowych prowadzą do uszkodzenia neuronów. Badania pokazują, że mózg osoby żyjącej z HIV może starzeć się szybciej, niż osoby niezakażonej. Dlatego też w ostatnich latach stworzono nawet specjalną klasyfikację HAND (ang. HIV Associated Neurocognitive Disorders) oceny dysfunkcji neuropsychologicznych u pacjentów zakażonych HIV. Warto także pamiętać, że istnieje szereg patologii neurologicznych, które stanowią wskazanie do testowania w kierunku zakażenia HIV, m.in. encefalopatia o niejasnej etiologii, postępujące otępienie, zespół Guillain-Barre, polineuropatia czy poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego. 

Zalecenia PTN AIDS 2022. 

Dąbrowska M., Suchacz M., Wiercińska-Drapało A. Objawy neurologiczne jako pierwsza i późna manifestacja zakażenia HIV. Neurologia po Dyplomie. 1734-8668. T. 8, nr 6 (2013), s. 24-27. 

Petersen KJ, Metcalf N, Cooley S, et al. Accelerated Brain Aging and Cerebral Blood Flow Reduction in Persons With Human Immunodeficiency Virus. Clin Infect Dis. 2021;73(10):1813-1821. doi:10.1093/cid/ciab169