Dermatologia
Zakażenia grzybicze w ambulatoryjnej praktyce dermatologicznej
Prof. dr hab. med. Romuald Maleszka
Zakażenia grzybicze przy sprzyjających okolicznościach mogą zajmować różne części organizmu. W ambulatoryjnej praktyce dermatologicznej stykamy się jednak najczęściej z zakażeniami dermatofitowymi skóry, paznokci i włosów, a także z wywołanymi przez grzyby drożdżopodobne z rodzaju Candida infekcjami skóry i narządów paznokciowych oraz błon śluzowych jamy ustnej i narządów moczowo-płciowych. Rozpoczęcie leczenia przeciwgrzybiczego powinno być poprzedzone postawieniem właściwego rozpoznania opartego na wywiadzie, badaniu klinicznym i prawidłowej diagnostyce laboratoryjnej przeprowadzonej w pracowni mikologicznej, gdyż głównym kryterium upoważniającym do rozpoznania grzybicy i rozpoczęcia terapii jest wyizolowanie i identyfikacja grzyba od pacjenta, który ma być leczony.
Badanie chorego z podejrzeniem grzybicy
Badanie chorego zgłaszającego się do gabinetu dermatologicznego z podejrzeniem zakażenia grzybiczego powinno być zawsze poprzedzone dokładnym wywiadem z uwzględnieniem takich punktów jak:
- czas trwania zakażenia i już zastosowane leczenie przeciwgrzybicze,
- ogólny stan zdrowia chorego i jego odporności z uwzględnieniem przebytej w ostatnim okresie ewentualnej kuracji antybiotykowej czy immunosupresyjnej,
- narażenia zawodowe na grzybice odzwierzęce (rolnicy, weterynarze, pracownicy laboratoriów) lub posiadanie zwierząt domowych, a także narażenia środowiskowe (praca w kopalniach, przebywanie w warunkach internatowych lub koszarowych, częste korzystanie z obiektów sportowo-rekreacyjnych, pobyty sanatoryjne).
Badając chorego, zwracamy uwagę zwłaszcza na zmiany chorobowe na skórze przebiegające ze złuszczaniem i stanem zapalnym, co często jest związane z wysiewem pęcherzyków oraz grudek występujących głównie na obwodzie ognisk. U chorych z zakażeniem grzybami z rodzaju Malassezia możemy natomiast stwierdzić charakterystyczne dla łupieżu pstrego zmiany przebarwieniowe lub odbarwieniowe, które w świetle lampy Wooda mogą wykazywać żółtawą fluorescencję.
Jeśli badamy chorego z zakażeniem dermatofitowym w obrębie głowy owłosionej, to zwykle obserwujemy również stan zapalny naskórka z ogniskami wyłysienia, w których włosy są równo obłamane przy powierzchni skóry i wykazują zielonkawą fluorescencję w świetle lampy Wooda w przypadku grzybicy drobnozarodnikowej lub znacznie rzadziej nierówno obłamane w grzybicy strzygącej powierzchownej. Niekiedy możemy też spotkać na głowie owłosionej miękkie guzy sugerujące grzybicę strzygącą głęboką.
Podczas badania narządów paznokciowych należy brać pod uwagę objawy kliniczne mogące być wyrazem zakażenia dermatofitowego, do których należy rogowacenie podpaznokciowe, onycholiza, wykruszanie się płytek paznokciowych od strony wolnego brzegu i z...
