dr n. med. Diana Hodorowicz-Zaniewska

Rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym u kobiet i stanowi po raku płuca drugą przyczynę zgonów u chorych onkologicznych. Według danych z Krajowego Rejestru Nowotworów w 2016 r. na raka piersi zachorowało w Polsce 18 615 kobiet; aż 6493 zmarły z tego powodu¹.

Szacuje się, że podłoże genetyczne (przede wszystkim mutacje genów BRCA1 i BRCA2) odpowiada jedynie za 5-10% przypadków, a przyczyna większości zachorowań na raka piersi nie jest znana². Do najważniejszych czynników ryzyka zalicza się:

• płeć żeńską

• wiek powyżej 50 r.ż.

• rodzinne występowanie raka piersi

• wczesne menarche (poniżej 12 r.ż.)

• późny wiek menopauzy (powyżej 50 r.ż.)

• późny wiek pierwszego porodu zakończonego urodzeniem żywego dziecka (po 35 r.ż.)

• bezdzietność

• długotrwałą hormonalną terapię zastępczą i antykoncepcję hormonalną

• otyłość, zwłaszcza po okresie menopauzy

• wysoką pozycję socjoekonomiczną

• czynniki dietetyczne

• ekspozycję na działanie promieniowania jonizującego (radioterapia na obszar klatki piersiowej przed 30 r.ż.).

Do raka piersi predysponują również niektóre łagodne choroby rozrostowe, takie jak brodawczak wewnątrzprzewodowy, atypowa hiperplazja wewnątrzprzewodowa, atypowa hiperplazja zrazikowa czy przedinwazyjny rak zrazikowy, a także gęsta, gruczołowa budowa piersi po okresie menopauzy.

Zalecenia w zakresie profilaktyki pierwotnej raka piersi są dość ogólnikowe i dotyczą zwiększenia aktywności fizycznej, dbania o należną masę ciała, długiego karmienia piersią, unikania palenia tytoniu, zmniejszenia spożycia alkoholu oraz ograniczenia stosowania hormonalnej terapii zastępczej.

W grupach wysokiego ryzyka (nosicielstwo mutacji genu BRCA) prawdopodobieństwo zachorowania zmniejsza prewencyjne stosowanie tamoksyfenu oraz wykonywanie profilaktycznych zabiegów operacyjnych (amputacja piersi, usunięcie przydatków)³.

Profilaktyka wtórna u kobiet bez dodatkowych czynników ryzyka raka piersi obejmuje: