Zwiększona wrażliwość błony śluzowej jamy ustnej to problem często obserwowany zarówno u pacjentów periodontologicznych, jak i u osób z nawracającymi stanami zapalnymi, podrażnieniami mechanicznymi czy zmianami pourazowymi. W takich sytuacjach dobór właściwej formy leku przeciwzapalnego jest kluczowym elementem skutecznej terapii. Preparaty miejscowe – szczególnie pozbawione alkoholu i o zwiększonej biodostępności – mogą zapewnić szybszą ulgę, ograniczając jednocześnie działania niepożądane.
Dlaczego błona śluzowa jest szczególnie wrażliwa?
Błona śluzowa jamy ustnej jest cienka, silnie unaczyniona i pozbawiona warstwy keratynowej na większości powierzchni. To sprawia, że łatwo ulega podrażnieniom i szybciej reaguje bólem lub pieczeniem. Dodatkowo wiele powszechnie stosowanych płynów do płukania jamy ustnej zawiera alkohol, który może wywoływać reakcje niepożądane. W badaniu Werner & Seymour (British Dental Journal, 2009) podkreślono, że alkoholowe płyny mogą powodować narastające dolegliwości u pacjentów z istniejącymi zmianami zapalnymi lub uszkodzeniami śluzówki.
Miejscowe NLPZ w leczeniu bólu i zapalenia. Przewaga form dedykowanych błonie śluzowej
Wśród niesteroidowych leków przeciwzapalnych wykorzystywanych w stomatologii szczególne znaczenie ma diklofenak o wielokierunkowym działaniu: zmniejsza produkcję prostaglandyn oraz wpływa na funkcję leukocytów wielojądrzastych, redukując chemotaksję, wytwarzanie wolnych rodników i proteaz. Efektem jest ograniczenie bólu, obrzęku i zaczerwienienia. To szczególnie istotne dla pacjentów z wrażliwą błoną śluzową, u których inne środki przeciwzapalne mogą być niewystarczające lub źle tolerowane.
Znaczenie technologii CDS (Choline Diclofenac Salification)
We współczesnej farmakoterapii stomatologicznej coraz większy nacisk kładzie się na rozwój form leków, które działają szybko, skutecznie i są dobrze tolerowane przez wrażliwe tkanki jamy ustnej. Jednym z przykładów takiego podejścia jest technologia CDS, czyli Choline Diclofenac Salification. Mechanizm ten zwiększa rozpuszczalność diklofenaku w wodzie i umożliwia jego efektywniejsze wchłanianie przezśluzówkowe, co przekłada się na szybszy początek działania i skuteczniejsze przenikanie do tkanek objętych stanem zapalnym. Dodatkową korzyścią jest maskowanie naturalnie gorzkiego smaku diklofenaku oraz brak alkoholu w składzie, co poprawia tolerancję i komfort pacjentów z wrażliwą błoną śluzową. W efekcie preparat działa szybciej, wnika głębiej w tkanki objęte zapaleniem i nie wywołuje dodatkowego podrażnienia (dzięki braku zawartości alkoholu), co jest kluczowe w terapii pacjentów z wrażliwą śluzówką jamy ustnej.
Wnioski
Pacjenci z wrażliwą błoną śluzową wymagają szczególnego podejścia terapeutycznego, w którym kluczową rolę odgrywa wybór właściwej formy leku przeciwzapalnego. Diklofenak stosowany miejscowo łączy wysoką skuteczność przeciwbólową i przeciwzapalną z bardzo dobrą tolerancją, zwłaszcza w sytuacjach, w których obecność alkoholu w płynach stomatologicznych mogłaby dodatkowo nasilać podrażnienie.
Mgr farm. Agata Rojek
Piśmiennictwo:
C .W. de A. Werner, R. A. Seymour, Are alcohol containing mouthwashes safe?, British dental journal, 2009
Tramer M. i wsp. Efficacy and safety of mouthwash diclofenac in oral or paradontal surgery. Minerva Stomatol. 2001; 50(9-10):309-314
Charakterystyka produktu lecznieczego Glimbax, 0,74 mg/ml (0,074%), roztwór do płukania jamy ustnej i gardła
