Polscy studenci stomatologii nie czują się gotowi do wykrywania nowotworów jamy ustnej – alarmujące wnioski z ogólnopolskiego badania

W najnowszym numerze prestiżowego czasopisma BMC Medical Education opublikowano wyniki ogólnopolskiego badania dotyczącego samooceny przygotowania zawodowego studentów ostatniego roku kierunku lekarsko-dentystycznego oraz lekarzy dentystów odbywających staż. Badanie objęło wszystkie dziesięć uczelni medycznych w Polsce kształcących przyszłych dentystów. Jego autorami są dr hab. Kacper Nijakowski oraz lek. dent. Jakub Jankowski z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. 

W analizie wzięło udział aż 1281 respondentów (739 studentów i 542 stażystów), którzy ocenili zarówno zdobyte umiejętności kliniczne, jak i kompetencje społeczne. To pierwsze badanie w Polsce o takiej skali, dostarczające twardych danych na temat poczucia przygotowania młodych dentystów do pracy zawodowej. 

Największe braki dotyczą onkologii 

Najbardziej niepokojącym wynikiem badania jest zgodna samoocena obu grup – studentów i stażystów – odnośnie do słabego przygotowanych w zakresie diagnostyki zmian nowotworowych w obrębie jamy ustnej. To szczególnie niepokojące z uwagi na rosnący problem zachorowań na nowotwory w obrębie głowy i szyi oraz kluczową rolę dentystów w ich wczesnym wykrywaniu. 

Braki w doświadczeniu w tym zakresie mogą skutkować opóźnioną diagnostyką, a tym samym pogorszeniem rokowania u pacjentów. W dobie rosnącej świadomości zdrowotnej i nacisku na wczesne wykrywanie nowotworów taka luka w edukacji jest wyraźnym sygnałem do zmian programowych. 

Pewność siebie tylko do czasu 

Jak wynika z danych, studenci czują się najbardziej pewni w zakresie zbierania wywiadu medycznego, przeprowadzania badania jamy ustnej oraz leczenia ubytków próchnicowych z użyciem materiałów estetycznych. Aż 93% badanych studentów deklarowało samodzielność w tych obszarach. 

Z kolei umiejętności zaawansowane, takie jak zakładanie koron protetycznych czy wykonywanie zdjęć skrzydłowo-zgryzowych, wciąż budzą u większości badanych niepewność. Niemal połowa ankietowanych nie miała żadnego doświadczenia z amalgamatami, co świadczy o ograniczeniach w praktycznej nauce zawodu. 

Staż poprawia samoocenę 

Staż podyplomowy istotnie wpływa na wzrost pewności siebie w wielu aspektach praktyki stomatologicznej – m.in. w zakresie ekstrakcji, czy endodoncji. Niemniej, nawet wśród stażystów wykrywanie zmian nowotworowych oraz zaawansowane procedury protetyczne nadal pozostają obszarami o najniższej deklarowanej biegłości. 

Co ciekawe, analiza wykazała także różnice w samoocenie kompetencji w zależności od płci – mężczyźni i stażyści oceniali swoje umiejętności manualne oraz kompetencje społeczne istotnie wyżej niż kobiety i studenci. 

Potrzeba systemowych zmian 

Wyniki badania wskazały na niedoskonałości obecnego modelu kształcenia stomatologicznego. Nie przystaje ono do współczesnych wymogów, które dotyczą już nie tylko technicznej sprawności, ale umiejętności w zakresie diagnostyki schorzeń o dużym znaczeniu zdrowotnym – jak nowotwory. 

Potrzebne są więc systemowe działania, by w większym stopniu zaznajomić studentów z przypadkami onkologicznymi już na etapie studiów, radiologią stomatologiczną, protetyką i technikami komunikacji. 

Autorzy badania podkreślają, że choć polski system edukacji spełnia wymogi europejskie, istnieją istotne różnice między uczelniami, które mogą wpływać na poziom przygotowania absolwentów. Wyniki tego badania powinny stać się punktem wyjścia do korekty programów nauczania. 

Pełny artykuł dostępny online: 

Self-assessed preparedness of final-year dental students and dental interns in Poland: a multi-institutional study, BMC Medical Education (2025) 

Źródło: Komunikat UMP