Chemioprewencja leukoplakii – jak leczyć i zapobiegać transformacji nowotworowej?

Narodowy Instytut Onkologii w 2020 r. opublikował raport, w którym przedstawił dane dotyczące zachorowań na nowotwory wargi, jamy ustnej i gardła. Dane z raportu pokazują, że liczba zachorowań w ostatnich dwóch latach wynosi ponad 8 tysięcy wśród Polaków. 

Najnowsze badania dotyczące leczenia farmakologicznego i chemoprewencji leukoplakii sugerują, że mają one ogromny potencjał w zapobieganiu rozwojowi raka jamy ustnej. Leukoplakia jamy ustnej, będąca częstym schorzeniem o potencjale zezłośliwienia. Nawet do 9% zmian o charakterze leukoplakii może prowadzić do rozwoju raka. Standardowe metody leczenia, takie jak chirurgiczne usunięcie zmiany, mają ograniczoną skuteczność w zapobieganiu nawrotom klinicznym oraz nieradykalne usunięcie zmiany może być niewystarczające, żeby zapobiec przekształceniu w nowotwór. Dlatego powstały alternatywne strategie, takie jak chemoprewencja, które obiecująco wpływają na hamowanie procesu nowotworowego. 

W opublikowanym ostatnio artykule naukowym w czasopiśmie „Frontiers in Oral Health”, zespołu z Brazylii, podkreślono potrzebę identyfikacji skutecznych substancji chemoprewencyjnych oraz biomarkerów umożliwiających przewidywanie odpowiedzi na leczenie.  

Przeprowadzono wiele badań na ludzkim organizmie, w których oceniano działanie różnych substancji zarówno w postaci doustnej, jak i tych stosowanych miejscowo. Autorzy wykonali przegląd piśmiennictwa dotyczącego chemoprewencji w zapobieganiu leukoplakii jamy ustnej, w tym jej zezłośliwienia oraz starali się zaproponować wytyczne dla przyszłych badań tego typu.  

Wśród badanych substancji doustnych znajdują się witamina A, likopen, celekoksyb, ekstrakt z zielonej herbaty, Zeng Sheng Ping, inhibitor Bowman-Birk, beta-karoten, kurkumina, erlotynib i metformina. Natomiast substancje miejscowe obejmują bleomycynę, izotretynoinę, płyn do płukania ust ONYX-015, ketorolak i suszone maliny czarne. 

Autorzy ustalili, że pomimo przeprowadzonych badań istnieje niedostateczna ilość dowodów skuteczności tych substancji. Badacze sugerują, że by poprawić poszukiwania idealnego leku chemoprewencyjnego dla leukoplakii jamy ustnej, proponuje się zastosowanie pewnych strategii. Chemoprewencja leukoplakii jamy ustnej stanowi obiecującą szansę na zmniejszenie występowania raka jamy ustnej. Identyfikacja nowych leków chemoprewencyjnych i biomarkerów umożliwiających przewidywanie reakcji na leczenie powinna stanowić istotny obszar przyszłych badań. 

Chemoprewencja leukoplakii jamy ustnej stanowi obiecującą możliwość zmniejszenia zachorowalności na raka jamy ustnej. Konieczne jest dalsze badanie i identyfikacja nowych substancji chemoprewencyjnych oraz biomarkerów, które pozwolą na skuteczną prognozę skuteczności leczenia.  

Bibliografia: 

Jaron A., Trybek G. Profilaktyka i wczesne wykrywanie nowotworów okolicy głowy i szyi, Stomatologia po dyplomie, 2, 2023 

Palma VM, Koerich Laureano N, Frank LA, Rados PV, Visioli F. Chemoprevention in oral leukoplakia: challenges and current landscape. Front Oral Health. 2023;4:1191347. Published 2023 May 24. doi:10.3389/froh.2023.1191347