Muzyka skuteczna w leczeniu bólu

Zespół badaczy z kanadyjskiego McGill University w Montrealu odkrył, że najskuteczniejsza w terapii bólu jest muzyka odtwarzana w naturalnym rytmie człowieka. Dzięki nowoczesnym technologiom możliwe jest dostosowywanie tempa utworu do indywidualnych potrzeb, co potencjalnie może skuteczniej zmniejszać odczuwanie bólu – informuje czasopismo The Journal of Pain. 

Muzyka od dawna uznawana jest za nieinwazyjną i niedrogą metodę wspomagającą leczenie bólu, jednak jej dobór zwykle opiera się na intuicji, a nie na naukowej analizie wpływu poszczególnych elementów muzycznych na percepcję bólu. Kanadyjscy naukowcy skupili się na jednym z kluczowych elementów muzyki – tempie, badając, jak jego dopasowanie do słuchacza wpływa na efekt przeciwbólowy. 

Już wcześniejsze badania sugerowały, że każdy człowiek ma swój naturalny rytm, widoczny np. w sposobie mówienia, stukania czy gry na instrumencie. Wskazywano także, że w łagodzeniu bólu najlepiej sprawdza się muzyka spokojna i relaksacyjna. Współautorka pracy, prof. Caroline Palmer, zauważyła jednak, że to wyjaśnienie jest zbyt ogólne: 

– Chcieliśmy sprawdzić, czy to tempo muzyki jest kluczowym czynnikiem w jej działaniu przeciwbólowym – wyjaśnia badaczka. 

W przeprowadzonym badaniu wzięło udział 60 uczestników – zarówno muzyków, jak i osoby bez przygotowania muzycznego. Najpierw określono ich indywidualne tempo poprzez wystukiwanie rytmu znanej melodii „Twinkle, Twinkle, Little Star”. Następnie badani byli poddawani łagodnym bodźcom bólowym (krótkie, dziesięciosekundowe uderzenia gorąca na przedramionach), które aplikowano w ciszy lub w trakcie słuchania muzyki. Utwory odtwarzano w trzech wariantach: w tempie naturalnym dla danej osoby, a także o 15% szybszym lub wolniejszym. Po każdej sesji uczestnicy oceniali natężenie odczuwanego bólu. 

Wyniki wykazały, że muzyka odtwarzana w naturalnym tempie uczestnika znacząco skuteczniej redukowała ból niż ta sama muzyka grana szybciej lub wolniej. Badanie potwierdza hipotezę, że personalizacja tempa muzyki może zwiększać jej efekt przeciwbólowy. Zdaniem autorów otwiera to drogę do opracowania spersonalizowanych strategii leczenia bólu, które będą wspierać standardowe metody terapeutyczne. 

W kolejnych etapach projektu badacze planują wykorzystać elektroencefalografię (EEG) do pomiaru aktywności mózgu, aby sprawdzić, czy fale mózgowe synchronizują się z rytmem muzyki. Planują również przeprowadzenie badań z udziałem osób z przewlekłym bólem oraz pacjentów doświadczających bólu w trakcie procedur medycznych. 

Źródło: Graham H. et al., Individualizing musical tempo to spontaneous rates maximizes music-induced hypoalgesia, The Journal of Pain, styczeń 2025.