Lepiej zapobiegać niż leczyć, czyli o profilaktyce bólów kręgosłupa

„Lepiej zapobiegać niż leczyć” - tak mawiał Hipokrates ponad 2400 lat temu. Przez lata, wraz z postępem medycyny, zmieniają się sposoby diagnostyki i terapii, jednak maksyma Hipokratesa pozostaje tak samo istotna. Na jakie kwestie należałoby zwrócić uwagę pacjentowi, by ten mógł cieszyć się życiem bez bólu jak najdłużej?

Oczywistym jest, że nie wszystkie przyczyny pojawiania się bólu kręgosłupa są związane ze stylem życia pacjenta np. przebyte urazy czy wypadki. Jednak wprowadzenie kilku modyfikacji w codziennym funkcjonowaniu, może mieć duże znaczenie w profilaktyce bólów kręgosłupa u pacjenta. Ważne jest uświadomienie pacjentowi, że jego zachowania i wybory wpłyną na jakość życia w przyszłości.

Utrzymanie odpowiedniej masy ciała – każdy ponadnormatywny kilogram to dodatkowe obciążenie dla kręgosłupa. Należy zachęcać pacjentów do redukcji wagi, do optymalnych wartości. W osiągnięciu tego celu pomocne jest włącznie aktywności fizycznej (basen, spacery, ćwiczenia rozciągające, wzmacniające „gorset mięśniowy”). Z jednej strony takie ćwiczenia mogą pomóc w wygenerowaniu deficytu kalorycznego, z drugiej strony pozwolą na wzmocnienie mięśni posturalnych, których siła jest istotna w zapobieganiu przeciążeń kręgosłupa. Odpowiednia dieta nie tylko pozwala na utrzymanie prawidłowej masy ciała, a prawidłowo skomponowana, korzystnie będzie wpływać na układ mięśniowo-szkieletowy.

Przyjmowanie prawidłowej postawy to kolejny element, który zapobiegnie bólom kręgosłupa w przyszłości. Nieodpowiednia pozycja podczas siedzenia czy snu, długotrwałe przyjmowanie jednej pozycji, praca siedząca bez przerw „na rozruszanie” generują niekorzystne napięcia w obrębie odcinka lędźwiowego oraz szyjnego. Należy także wspomnieć o odpowiedniej technice podnoszenia przedmiotów czy wstawania z łóżka.

W profilaktyce obciążeń kręgosłupa istotny jest dobór odpowiedniego obuwia. Częste i długotrwałe noszenie butów na wysokim obcasie przyczynia się do pojawiania dolegliwości bólowych nie tylko ze strony kręgosłupa, ale i stawów.

Inny czynnik, który nie zawsze kojarzony jest jako przyczyna bólów kręgosłupa to stres. Stres wpływa na wzrost napięcia mięśniowego, a w konsekwencji może prowadzić do bólu. Dobrze uświadomić pacjenta, że techniki relaksacyjne mają istotne znaczenie w prewencji przeciwbólowej.

Kwestia, która może wydawać się banalna, ale powinna wybrzmieć w rozmowie z pacjentem, to zwrócenie uwagi na systematyczność i konsekwentność wprowadzania działań, które mogą w przyszłości przyczynić się do zapobiegania bólów kręgosłupa.